Thưa bác sĩ, ăn cá muối ủ chua có thể gặp nguy hiểm như các bệnh nhân ở Quảng Nam bị ngộ độc Botulinum. Vậy làm thế nào để phòng ngừa ngộ độc khi ăn cá muối. Các món muối chua khác có nguy cơ ngộ độc hay không? (Nguyệt Anh, Gia Lai).

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y dược TP.HCM, tư vấn:

Vụ ngộ độc ở Quảng Nam sau ăn cá muối ủ chua được xác định do mẫu thức ăn chứa vi khuẩn Clostridium botulinum (C. Botulinum) type E. Món cá muối chua là đặc sản không chỉ ở miền Trung mà còn nhiều nơi khác. Trong ruột cá có vi khuẩn C. botulinum nên người phương Tây luôn bỏ ruột khi chế biến cá. 

Chùm ca ngộ độc ở Quảng Nam có thể do người dân muối cá không đủ độ mặn và ăn quá sớm, chưa đủ thời gian để lên men chua và tạo ra pH đủ thấp để ức chế vi khuẩn C. Botulinum.

Chúng ta cần nhớ, phần lớn độc tố Botulinum bị phá hủy ở nhiệt độ cao. Do đó, việc nấu chín thực phẩm ngay trước khi ăn sẽ đảm bảo tương đối an toàn. 

Ngược lại, nguy cơ ngộ độc xảy ra nếu sử dụng thực phẩm được giữ lâu ngày mà không nấu chín lại trước khi ăn. Điều này thường gặp ở đồ hộp, thực phẩm bảo quản trong hũ kín, trong túi nhựa, thực phẩm ngâm dầu, thực phẩm muối chua/ủ chua (như món cá chép ủ chua, cá herring muối, cua ba khía muối, mắm ba khía,…).

Bệnh nhân ngộ độc sau khi ăn món cá chép muối ủ chua ở Quảng Nam. Ảnh: Bệnh viện Chợ Rẫy.

Đối với hải sản muối/muối chua, cần phải có đủ độ mặn (lượng muối 20%) hoặc kết hợp chua/mặn (lượng muối 5% và pH <5). Độ mặn và chua sẽ ức chế sự phát triển của các vi khuẩn gây hại. Vì vậy, muối chua vẫn được xem là phương pháp an toàn để bảo quản thực phẩm.

Đối với đồ hộp, nhà sản xuất cần tiệt trùng thực phẩm được đóng hộp. Các thực phẩm giữ trong hũ kín, túi plastic thời gian dài dễ bị nhiễm C. Botulinum và sinh độc tố nếu thực phẩm bị nhiễm vi khuẩn từ nguyên liệu, trong quá trình chế biến hay bảo quản từ đất hoặc từ nước. 

Do đó, người dân chỉ nên dùng các loại thực phẩm này khi hoàn toàn tin tưởng vào quy trình sản xuất, bảo quản và vận chuyển; đảm bảo sử dụng đồ hộp trong hạn sử dụng và không ăn khi có mùi vị lạ.