Trong chiến tranh, khi nước Mỹ thiếu hụt nguồn cung, chính các hãng ô tô đã đứng ra để đảm nhận nhiệm vụ. Chẳng hạn, Ford thiết kế máy bay ném bom, GM chế tạo tàu đổ bộ. Hiện tại, trước tình trạng khan hiếm máy thở tại Mỹ do đại dịch Covid-19, một lần nữa, doanh nghiệp sản xuất xe hơi đáp lại lời kêu gọi của chính phủ.

Cho đến nay, Ford, GM, Toyota và Tesla đã cam kết trợ giúp. Trong đó, Tổng thống Donald Trump kích hoạt Đạo luật sản xuất quốc phòng, ra lệnh cho GM “chấp nhận, thực hiện và ưu tiên” sản xuất máy thở sau khi chỉ trích công ty phản ứng không đủ nhanh trong đại dịch. Lệnh của ông Trump được đưa ra chỉ vài giờ sau khi GM thông báo kế hoạch phát triển máy thở cùng Ventec Life Systems tại một trong các nhà máy ở Indiana.

Chắc chắn, những nỗ lực của các hãng xe sẽ đóng góp không nhỏ cho cuộc chiến chống Covid-19. Tuy nhiên, theo CNN, việc chuyển đổi từ xe hơi sang máy thở không hề dễ dàng. Máy thở là cỗ máy phức tạp, sử dụng phần mềm tinh vi và các linh kiện chuyên dụng. Những công ty từng muốn sản xuất chúng phải đối mặt với nhiều trở ngại, trong đó có quyền sở hữu trí tuệ, nhân công được đào tạo đặc biệt, phê chuẩn pháp lý và điều kiện an toàn.

Vì vậy, các công ty ô tô cho biết sẽ hợp tác với các nhà sản xuất máy thở để giúp tăng năng suất. Một số hãng như Ford, GM tìm cách sản xuất máy thở trong nhà máy của mình. Đây là cuộc chiến khốc liệt và phải chạy đua với thời gian. Bệnh viện tại New York đã quá tải. Nhà chức trách lo ngại họ sẽ đối mặt với tình huống tương tự Italy, nơi máy thở khan hiếm tới mức bác sỹ phải lựa chọn cứu chữa cho bệnh nhân nào có khả năng sống sót cao hơn. Theo Thị trưởng New York Andrew Cuomo, bệnh viện đang thử nghiệm các giải pháp khác như dùng chung máy thở cho 2 bệnh nhân.

Hiện tại, Mỹ có khoảng 160.000 máy thở nhưng họ cần tới 740.000 máy thở, theo Trung tâm An toàn sức khỏe Johns Hopkins. Máy thở sẽ giúp cho các Covid-19 đặc biệt nặng, những người bắt đầu mất khả năng tự thở. Thiết bị cung cấp oxy đến phổi và giảm nồng độ CO2 trong cơ thể, do đó phổi của bệnh nhân có thể được nghỉ ngơi trong khi điều trị.

Một trong những máy thở cao cấp của Medtronic, đòi hỏi công nhân lành nghề sản xuất linh kiện đặc chủng. Ảnh: CNN

Cách tốt nhất mà các hãng xe hơi có thể làm

Không phải mọi máy thở đều giống nhau, một số phức tạp hơn số còn lại. Bệnh nhân Covid-19 nặng nhất sẽ cần tới máy cao cấp, giá bán lên tới 50.000 USD. Những cỗ máy này phải do chuyên gia y tế được đào tạo bài bản vận hành. Việc sản xuất và lắp ráp chúng tốt nhất là nhường lại cho nhà sản xuất máy thở chuyên nghiệp, theo Vafa Jamali, Phó Chủ tịch Medtronic, một trong số ít công ty sản xuất máy thở.

Linh kiện quan trọng được công nhân lành nghề, giàu kinh nghiệm sản xuất. Theo Medtronic, các hãng xe hơi không đủ khả năng chế tạo máy thở công nghệ cao. “Vì đây là thiết bị cứu sống con người, nó không thể sai sót. Thực hành và kinh nghiệm khiến cho điều này trở nên đặc biệt quan trọng”, ông Jamali nói.

Về phần mình, Medtronic đã tăng lượng sản xuất máy thở hàng tuần thêm 40% từ tháng 1/2020, một phần nhờ dây chuyền lắp ráp hoạt động 24/24. Công ty lên kế hoạch tăng 200% năng suất trong vài tuần tới thông qua tăng gấp đôi số lượng công nhân. Mục tiêu là cho ra 500 máy thở cao cấp trong một tuần, tăng gấp 5 lần.

Tuy vậy, số lượng mỗi tuần mà Medtronic đáp ứng được chỉ là vài trăm, trong khi bác sỹ cần tới hàng nghìn máy. Nó là lý do vì sao họ hoan nghênh ý tưởng từ các nhà sản xuất xe hơi.

Medtronic đã thảo luận với Tesla, GM và Ford. GM cho biết sẽ giúp tăng sản lượng của Ventec Life Systems lên khoảng 10.000 máy/tháng hoặc hơn. Một số máy thở sẽ được sản xuất trong nhà máy GM tại Indiana. Những chiếc máy thở đầu tiên dự kiến được chuyển đi vào tháng 4.

Ford thông báo hợp tác với GE Healthcare để tăng sản lượng máy thở cho GE. Jim Baumbick, Phó Chủ tịch phụ trách dòng sản phẩm xe cộ của Ford, bắt đầu chuyển hướng sang sản xuất công nghệ y tế. Ford đã xác định được một số điều chỉnh để quy trình sản xuất của GE có thể tăng tốc, dồng thời tìm thêm một số nhà cung ứng linh kiện để không bị thiếu hụt nguồn cung. Thậm chí, Ford còn gợi ý một số thay đổi trong linh kiện để chúng được sản xuất dễ hơn.

Toyota đang hoàn thiện các bước cuối cùng để hợp tác với ít nhất 2 công ty sản xuất máy thở và mặt nạ nhằm tăng sản lượng. Tuy nhiên, không rõ đây là hai công ty nào.

Máy thở đơn giản hơn

Medtronic cũng sản xuất máy thở đơn giản hơn cho các ca bệnh nhẹ hơn và đang cân nhắc công khai thiết kế của một hoặc hai máy này để các nhà sản xuất bên ngoài cũng có thể chế tạo.

Khi hợp tác với GE Healthcare, Ford cũng hỗ trợ thiết kế máy thở mới, đơn giản, tương đối dễ sản xuất. Mục tiêu của họ là loại bỏ bất kể thứ gì không cần thiết cho việc thở. Nếu thành công, thiết bị sẽ được sản xuất tại nhà máy bên ngoài GE, thậm chí là tại nhà máy của Ford.

Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) nói đã thay đổi một số quy định pháp lý để các nhà sản xuất xe hơi và các nhà sản xuất thiết bị khác không phải y tế nhanh chóng nhận nhiệm vụ. Chẳng hạn, FDA không thực hiện quy định yêu cầu nhà sản xuất máy thở phải được phê duyệt trước khi thay đổi nhỏ trên máy thở.

Nỗi lo bản quyền

Tuy nhiên, các nhà sản xuất máy thở truyền thống tỏ ra cảnh giác khi làm việc với bên thứ ba. Theo ông Jamali, nếu có sai sót trong sản xuất, nó sẽ trở thành thảm họa. Bản quyền cũng là một trở ngại. Thiết kế máy thở, phần mềm hay linh kiện quan trọng thường liên quan đến bí mật thương mại, tài sản sở hữu trí tuệ.

Debbie Wang, nhà phân tích của Morningstar, cho biết ngành thiết bị y tế đặc biệt nhạy cảm trong bảo vệ tài sản sở hữu trí tuệ và điều này không thể biến mất ngay cả trong đại dịch. Patrick Keane, luật sư về bản quyền, cũng đồng tình rằng lo ngại về tài sản sở hữu trí tuệ sẽ khiến các nhà sản xuất truyền thống do dự khi làm việc với bên ngoài.

Đạo luật Sản xuất quốc phòng là công cụ mạnh mẽ nhất mà chính phủ bảo đảm điều đó không xảy ra. Kích hoạt đạo luật này cho phép Nhà Trắng trực tiếp chỉ đạo sản xuất.

Dù vậy, ngay cả khi đạo luật đã được kích hoạt và các công ty bắt tay với nhau, vấn đề vẫn còn tiếp diễn. Khả năng sản xuất máy thở hiện nay thấp hơn nhiều so với nhu cầu và việc thiết lập dây chuyền sản xuất mới không hề đơn giản. Bạn không thể bất thình lình yêu cầu công nhân chuyên sản xuất điều hòa xe hơi sang sản xuất máy thở được.

Du Lam (Theo CNN)