Bù nước - “chìa khóa” phục hồi cơ thể sau nhiều giờ vận động

Theo PGS.TS. Nguyễn Xuân Ninh - Phó Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, Trưởng phòng Khám VIAM, Cố vấn Thể thao Việt Nam, nước tham gia vào quá trình điều nhiệt cơ thể, có vai trò là môi trường cho các hệ thống hoạt động; nước tham gia vào hầu hết các quá trình sống của cơ thể như vận chuyển dinh dưỡng, đào thải các độc chất và sản phẩm cặn bã, tham gia vào các phản ứng thủy phân, phản ứng enzyme, tham gia vào các phản ứng sinh năng lượng, thăng bằng toan kiềm, duy trì nồng độ PH máu cùng nhiều vai trò khác nữa.

Khi cơ thể mất 1% nước thì khả năng vận động giảm còn 90%, mất 2% nước khả năng vận động còn 80%, nếu mất 10% nước cơ thể sẽ không còn khả năng vận động và trụy tim mạch.

PGS.TS Nguyễn Xuân Ninh cho biết: “Nước chiếm 50-60% trọng lượng cơ thể. Khi trời nóng + hoạt động thể lực mạnh làm mắt mồ hôi nhiều (nước + muối), có thể mất 3-4 lít mồ hôi/trận bóng đá 90 phút. Điều này làm giảm thể tích máu, máu bị cô đặc lại, không tưới máu đủ cho các cơ bắp hoạt động, rối loạn chuyển hóa, không thải độc và tỏa nhiệt được.

Cùng với chất lỏng, mỗi vận động viên cũng sẽ mất các khoáng chất thiết yếu thoát ra cùng mồ hôi như natri và kali. Mất 2% trọng lượng cơ thể bắt đầu làm giảm thành tích thể thao, máu lưu thông không tốt, cơ bắp co bóp bị hạn chế về tốc độ và sức mạnh, các khớp không trơn tru, miệng khô. Mất 10% trọng lượng có thể gây trụy tim mạch, huyết áp, tử vong”.

Mất nước được coi là vấn đề nghiêm trọng sau chấn thương của các cầu thủ trong thời gian thi đấu, bởi mất nước tác động tiêu cực tới hiệu suất đá như: sức bền, tốc độ, kỹ thuật, tinh thần đều bị ảnh hưởng. Do đó, quy tắc quan trọng để hồi phục thể lực sau khi thi đấu chính là bù nước.

Các chuyên gia cho biết, loại nước uống phổ biến trong hoạt động thể thao gồm nước lọc, nước hoa quả và nước uống thể thao đã qua kiểm chứng có hiệu quả trong quá trình bù nước, bù điện giải cho các vận động viên. Tuy nhiên, các đội tuyển quốc gia thường chỉ sử dụng những loại nước có nồng độ đường từ 2,5 - 5% và bắt buộc không có cồn.

Ngoài ra, thời gian phù hợp cho việc tiêu thụ thức ăn nhẹ và chất lỏng sau thi đấu vào khoảng 15-30 phút. Bên cạnh các loại nước thông thường, các cầu thủ có thể tiêu thụ thức uống thể thao có chứa protein, vitamin và khoáng chất mà cơ thể cần để hồi phục nhanh chóng.

Được biết, hiện nay Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) đã hợp tác với đối tác chuyên nghiệp về khoa học thể thao hàng đầu thế giới nhằm bổ sung các thực phẩm thiết yếu vào chế độ dinh dưỡng cho đội tuyển quốc gia. Cụ thể như những bữa ăn lành mạnh, cân bằng đáp ứng nhu cầu nâng cao thể trạng, duy trì sức bền cho từng cầu thủ.

Bên cạnh sự hỗ trợ thực phẩm, thức uống thể thao cũng giúp phục hồi cơ thể sau khi thi đấu, dựa trên những phương pháp được chia sẻ bởi các chuyên gia dinh dưỡng và tâm lý quốc tế từ đối tác của VFF.

Chú trọng phục hồi cơ bắp và thời gian nghỉ ngơi chất lượng

Hiện Đội tuyển Việt Nam vẫn duy trì chế độ dinh dưỡng căn bản trong việc phục hồi cơ bắp với hai chất dinh dưỡng “chủ đạo” cho cầu thủ là protein và carbohydrates lành mạnh. Bởi protein đóng vai trò thúc đẩy quá trình sửa chữa cơ bắp và tăng khối lượng cơ tối ưu; còn carbs thì giúp bù lại lượng carbs bị đốt cháy trong trận đấu và có khả năng khôi phục glycogen cơ bắp.

Theo PGS. TS. Nguyễn Xuân Ninh: “ Khi tập luyện-thi đấu, nhất là với cường độ cao, thời gian kéo dài, sẽ tiêu toàn bộ dự trữ năng lượng dạng Car (glycogen), một phần từ chất béo, các vitamin và chất khoáng, thậm chí làm tổn thương và phá vỡ các cấu trúc sợi cơ.

{keywords}
Công ty dinh dưỡng Herbalife Việt Nam là nhà tài trợ chính thức của Đội tuyển Bóng đá quốc gia Nam, Nữ và các Đội tuyển bóng đá U22/U23/Olympic từ năm 2021 đến 2024

Do vậy bữa ăn trước, trong và sau thi đấu có vai trò quan trọng giúp dự trữ năng lượng trước khi đấu, bù năng lượng tiêu hao trong thi đấu, và đặc biệt giúp bù lại năng lượng, dinh dưỡng, hồi phục cơ bắp sau khi thi đấu. Cực kỳ quan trọng với các các trận đấu liên tiếp, ví dụ với bóng đã mỗi tuần 2 trận, tức 3 ngày đấu 1 trận”.

Cuối cùng, bên cạnh dinh dưỡng, giấc ngủ chất lượng cũng là phương pháp phục hồi dành cho vận động viên. Một giấc ngủ ngon với ít nhất 8 giờ đồng hồ sẽ giúp hormone tăng trưởng được giải phóng, hỗ trợ cơ thể hồi phục và sửa chữa cơ bắp kịp thời. Việc ngủ đủ cũng giúp các cầu thủ cải thiện tinh thần và giảm sự mệt mỏi.

Vì vậy, mỗi lần đi thi đấu tại nước ngoài, HLV Park Hang Seo đều chú trọng sắp xếp lịch trình sao cho đội tuyển không gặp vấn đề lệch múi giờ nhiều để các cầu thủ có thời gian nghỉ ngơi và tập luyện hợp lý, nhằm giữ vững phong độ ghi bàn tốt nhất.

Lệ Thanh