Tham gia gọi vốn Shark Tank tập 14 vừa qua có Vũ Trung Kiên, nhà sáng lập công ty cổ phần URRA Việt Nam. Anh đến để kêu gọi đầu tư 5 tỷ đồng cho 20% giá trị cổ phần của công ty.

Sản phẩm mà anh đem đến chương trình là các loại đồ chơi như Cờ cá ngựa nhưng được làm tinh xảo và hướng đến đối tượng gia đình có điều kiện, thu nhập trên 25 triệu đồng/tháng trở lên.

Định vị của URRA là các sản phẩm đồ chơi thủ công cao cấp đắt tiền hướng đến đối tượng sử dụng chính là trẻ em. 

Cách thuyết trình gọi vốn này khiến người xem nhầm lẫn rằng board game là đồ chơi trẻ em, nhưng có thật sự đúng như vậy? 

Board game là gì?

Board game hay còn gọi là game bàn cờ vì người chơi sẽ tham gia và chơi chúng trên một mặt phẳng như bàn. Game bàn cờ cũng được chia thành các thể loại từ đơn giản như Cờ cá ngựa đến phức tạp như tabletop RPG với người quản trò, chỉ số nhân vật, sách hướng dẫn chơi dày cộp. 

Lịch sử board game đã có từ thời cổ đại khi người ta phát hiện ra dấu tích của các trò chơi ở các nền văn minh của Ai Cập và Iran cổ. Các dấu tích cho thấy quý tộc thời đó đã chơi những board game được cho là tiền thân của Cờ cá ngựa, XO hay Cờ vua sau này.

{keywords}
Những game có thể chơi được trên bàn đều được coi là board game.

Đến cuối thế kỷ 20, cùng với sự phát triển của trò chơi điện tử, board game cũng bắt đầu nở rộ với các phiên bản khác nhau của Cờ tỷ phú. Thị trường lớn nhất là Bắc Mỹ nhưng nơi board game phổ biến nhất là tại Đức, theo báo cáo của PipeCandy.

Tuy nhiên, không có một định nghĩa nào coi board game là đồ chơi trẻ em hoặc chỉ dành cho trẻ em. Các board game bán ra thị trường thường có giới hạn độ tuổi nhất định và luôn yêu cầu đọc kỹ hướng dẫn trước khi chơi hoặc có người lớn chơi kèm.

Khảo sát độc lập từ Stonemaier Games và chuyên gia Paul Booth ở trường Đại học DePaul cho thấy một điều khá thú vị, đó là đa số người chơi board game là nam và độ tuổi từ 25 đến ngoài 50. Tất nhiên khảo sát này không thể bao hàm cả trẻ em, nhưng nó phần nào cho thấy người chơi board game thường xuyên ở phương Tây đều là người lớn.

Nhìn chung, trẻ em vẫn có thể chơi một số loại board game đơn giản, nhưng người quyết định mua cuối cùng phải là người lớn. 

Tổng doanh thu toàn cầu của thị trường board game ước đạt 30 tỷ USD vào năm 2026 với các thị trường lớn nhất vẫn là Đức, Pháp, Anh, theo báo cáo tập hợp bởi Arizton. 

Board game ở Việt Nam

Vào khoảng thập niên 90, board game ở Việt Nam chủ yếu là các sản phẩm giá rẻ của bộ Cờ tỷ phú hay Em là nhà bác học dành cho trẻ em. 

Sau giai đoạn bị cơn sốt trò chơi trực tuyến đè nén, board game trở lại vào thập niên 2010 bằng cơn sốt Ma sói, UNO và một số trò chơi theo nhóm khác. Trước giai đoạn Covid-19, người ta chứng kiến sự nở rộ của trào lưu cafe board game, nơi các bạn trẻ có thể tụ tập chơi đủ loại board game tại quán. 

{keywords}
Trước khi dịch bệnh xảy ra, mô hình cafe board game khá phổ biến ở Việt Nam.

Khi dịch bệnh ập đến, mô hình kinh doanh được chuyển sang gọi vốn cộng đồng để làm board game gốc rồi sau đó bán trên các trang thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki. Trong khi đó, người mua cũng chủ động tìm kiếm các board game nước ngoài mới trên các kênh như Amazon, eBay, Kickstarter. 

Như vậy, thời kỳ board game dành cho trẻ em ở Việt Nam đã chấm dứt. Đây là giai đoạn board game dành cho người trưởng thành với thú vui sưu tập hoặc các board game phức tạp dạng nhập vai nhiều người chơi với nhau hàng giờ đồng hồ. 

Phương Nguyễn

Bị chê "non và xanh", startup "Uber cho gia sư" từ chối Shark Bình, nhận đầu tư từ Shark Linh

Bị chê "non và xanh", startup "Uber cho gia sư" từ chối Shark Bình, nhận đầu tư từ Shark Linh

Edubox ra đời vào tháng 7/2019 với kế hoạch đạt 50.000 user mới chuyển sang mô hình online. Thế nhưng, Covid xảy ra, mảng offline đứng lại.