Mới đây, Bộ TT&TT đã có văn bản trả lời Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM về ý kiến của cử tri với nội dung “Cử tri đề nghị tăng cường công tác kiểm tra, quản lý và có chế tài xử lý nghiêm những vi phạm, có giải pháp ngăn chặn, quản lý chặt chẽ và chủ động cung cấp thông tin đầy đủ để định hướng cho nhân dân hiểu, góp phần đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái”.

Với kiến nghị này, Bộ TT&TT có ý kiến như sau: Nội dung thông tin trên mạng hiện nay được cung cấp bởi hai nguồn: Thứ nhất là nguồn từ cơ quan báo chí trong nước, thứ hai là từ truyền thông xã hội. Tác động của từng nguồn đối với xã hội và cách thức xử lý cũng khác nhau.

Đối với các trang tin và mạng xã hội được chia làm hai loại: Thứ nhất, do các tổ chức, cá nhân trong nước cung cấp, có nguồn gốc rõ ràng được Bộ TT&TT cấp phép hoặc thuộc diện không phải cấp phép hoạt động. Các trang này phần lớn tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành.

Thứ hai là các trang tin không rõ nguồn gốc, có tên miền quốc tế, đặt máy chủ tại nước ngoài cung cấp thông tin bằng tiếng Việt. Ngoài ra, các mạng xã hội nước ngoài cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam, trong đó có Facebook và Google là hai mạng xã hội có nhiều người Việt Nam sử dụng nhất.

Theo Bộ TT&TT, các trang thông tin tiêu cực như thông tin sai lệch, xuyên tạc, nói xấu, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân, thông tin phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục, kêu gọi kích động biểu tình, chống phá nhà nước chủ yếu xuất hiện ở trang tin không rõ nguồn gốc, trên các mạng xã hội nước ngoài như YouTube, Facebook do các thế lực thù địch, các cá nhân bất đồng chính kiến lập nên nhằm tạo mục địch tung tin giả, gây nhiễu loạn thông tin, gây mất ổn định xã hội.

Qua theo dõi của Bộ TT&TT, các video clip có nội dung phản động, xấu độc, vi phạm nghiêm trọng pháp luật Việt Nam hầu hết nằm trong số 130.000 kênh do YouTube trực tiếp quản lý. Trong một thời gian dài, với mục tiêu nhanh chóng phát triển thị trường, chiếm lĩnh thị phần quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam, Google đã dung túng cho các kênh sản xuất nội dung phản động, vi phạm nở rộ trên mạng xã hội YouTube.

Trong đó, đáng chú ý là có khoảng 80 kênh phản động chuyên nghiệp, thường xuyên đăng tải thông tin tuyên truyền chống phá Nhà nước như Việt Tân, Tiếng Dân, Đệ tam Cộng hòa, Vietlive TV, Chân trời mới. Ngoài ra còn có các kênh thường xuyên đăng tải những nội dung vi phạm thuần phong mỹ tục, bạo lực, nội dung ảnh hưởng xấu tới trẻ em, điển hình như các kênh YouTube Khá Bảnh, Dương Minh Tuyền, là hai đối tượng đã bị cơ quan công an bắt giữ vì vi phạm pháp luật.

Bộ TT&TT đã yêu cầu YouTube gỡ bỏ kênh Khá Bảnh nhưng rất nhiều kênh khác lại đăng lại các nội dung từ kênh Khá Bảnh. Nguồn ảnh: Internet.

Khi Bộ TT&TT yêu cầu Google gỡ bỏ các clip vi phạm này thì một mặt các công ty như Google, Facebook hợp tác gỡ bỏ, nhưng mặt khác vẫn cho phép chủ các kênh vi phạm này đăng tải lại các clip đã gỡ, điều này lý giải nhiều video vi phạm đã được gỡ sau đó lại tiếp tục xuất hiện trở lại. Thậm chí Google còn cho phép chủ các kênh phản động này tiếp tục sử dụng tính năng “gợi ý nội dung” để tiếp tục quảng bá, phát tán nội dung xấu độc trên YouTube. Tính năng này gợi ý cho người dùng xem tiếp các video clip khác nằm trong các kênh này.

Theo Bộ TT&TT, nguyên nhân của vấn đề này là do nhận thức của người sử dụng cho rằng mạng xã hội là môi trường ảo nên có thể tự do phát ngôn mà không phải chịu trách nhiệm. Ngoài ra, trước đây các trang mạng xã hội nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam gần như chưa bị điều chỉnh bởi các quy định của pháp luật Việt Nam nên việc theo dõi, xử lý các trang thông tin vi phạm còn gặp khó khăn.

Tuy nhiên sau khi Bộ TT&TT ban hành Thông tư số 38/TT-BTTTT ngày 26/12/2016 quy định về việc cung cấp thông tin công cộng qua biên giới, tạo cơ sở pháp lý để yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin qua biên giới phải có trách nhiệm phối hợp, gỡ bỏ thông tin vi phạm theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Từ năm 2017 đến tháng 8/2019, thực hiện yêu cầu của Bộ TT&TT, Facebook đã gỡ bỏ khoảng 70% thông tin xấu độc, Google gỡ và ngăn chặn 7.478 video clip vi phạm trên YouTube, gỡ bỏ 18 kênh YouTube, gỡ bỏ 108 game, trong đó có 104 game bài, game không phép và 1 game có tên “Lấy lại quê hương” có nội dung phản động, chống phá Việt Nam.

Trong thời gian qua, Bộ TT&TT cũng thực hiện nhiều biện pháp để xử lý các hành vi vi phạm trên báo chí, trang tin điện tử, đặc biệt là xử lý các đối tượng có hành vi sai trái, phát ngôn thiếu chuẩn mực trên báo mạng xã hội.

Từ năm 2016 đến tháng 8/2019, các đơn vị chức năng của Bộ đã xử lý 130 trường hợp vi phạm thông tin sai sự thật, xâm phạm đời tư, xử phạt hành chính đối với 85 cá nhân, tổ chức vi phạm với số tiền hơn 3,2 tỷ đồng. Điển hình nhất là tước quyền sử dụng giấy phép trong thời hạn 3 tháng đối với báo Tuổi trẻ Online và Báo điện tử Người tiêu dùng, xử phạt hành chính đối với cá nhân tung tin sai sự thật về dịch tả lợn châu Phi gây hoang mang dư luận.

Đối với những vi phạm trên mạng xã hội, Bộ TT&TT đã thực hiện nhiều biện pháp như: Yêu cầu Google, Facebook phối hợp ngăn chặn, gỡ bỏ. Sử dụng biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn nguồn phát tán thông tin vi phạm. Kiểm tra, chấn chỉnh các công ty truyền thông, quảng cáo lớn trong nước nhằm chấn chỉnh hoạt động quảng cáo trên môi trường mạng, nhất là hoạt động quảng cáo trên các trang mạng nước ngoài cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam như Facebook, Google.

Bộ TT&TT đã chủ động đàm phán, quyết liệt đấu tranh với Google, Facebook buộc hai đơn vị này phải cam kết và nghiêm túc triển khai việc ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin phản động, xấu độc trên hai mạng xã hội này khi có yêu cầu từ phía Chính phủ Việt Nam.