Bộ trưởng TT&TT Trương Minh Tuấn trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội

Theo đó, Bộ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn trả lời chất vấn các nội dung thuộc trách nhiệm của Bộ TT&TT như:

Việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính và xây dựng Chính phủ điện tử.

Công tác quản lý nhà nước về báo chí, truyền thông; về hệ thống dịch vụ truyền thông, việc xã hội hóa các chương trình phát thanh, truyền hình.

Giải pháp kiểm soát, hạn chế thông tin xấu, độc hại, phản cảm trên mạng xã hội và định hướng thông tin, tuyên truyền văn hóa, đạo đức xã hội.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam trả lời những chất vấn thuộc trách nhiệm; các Bộ trưởng tham gia trả lời chất vấn: Công an, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Giáo dục và Đào tạo và các Bộ trưởng, Trưởng ngành khác tùy theo nội dung chất vấn có liên quan.

10h20: Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông chính thức đăng đàn trả lời chất vấn tập trung vào các vấn đề. Đã có 70 ĐBQH đăng ký chất vấn. Việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính và xây dựng Chính phủ điện tử. Công tác quản lý nhà nước về báo chí, truyền thông; về hệ thống dịch vụ truyền thông, việc xã hội hóa các chương trình phát thanh, truyền hình. Giải pháp kiểm soát, hạn chế thông tin xấu, độc hại, phản cảm trên mạng xã hội và định hướng thông tin, tuyên truyền văn hóa, đạo đức xã hội.

Trước khi các Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) chất vấn, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn đã thay mặt hơn 76 nghìn cán bộ, công nhân viên ngành gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, ĐBQH, các bộ ngànhTrung ương và địa phương, cử tri cả nước trong thời gian vừa qua đã hết sức quan tâm tới ngành TT&TT. Cảm ơn QH cho phép Bộ TT&TT được trả lời chất vấn tại kỳ họp lần này.

"Từ đầu nhiệm kỳ Bộ TT&TT đã nhận được nhiều câu hỏi chất vấn của ĐBQH về thẩm quyền trách nhiệm quản lý của Bộ về: báo chí, phát thanh truyền hình, thông tin điện tử, thông tin cơ sở, thông tin đố ngoại, xuất bản, bưu chính, viễn thông và CNTT. Với trách nhiệm của mình, Bộ đã kịp thời gửi nội dung trả lời đến các vị ĐBQH theo quy đinh và trực tiếp trả lời trước TVQH…

Chúng tôi nhận thức rằng, trả lời chất vấn trực tiếp trước Quốc hội là dịp thông tin các hoạt động của ngành, để ĐBQH, cử tri cả nước theo dõi, giúp đỡ, giám sát góp ý giúp ngành TT&TT hoàn thành tốt nhiệm vụ, trọng trách được Đảng và Nhà nước, Chính phủ và QH giao phó. Đồng thời đây cũng là dịp để ĐBQH, cử tri cả nước chia sẻ những khó khăn của ngành trong tình hình mới, theo dõi, giúp đỡ ngành nhiều vấn đề, tiếp tục quan tâm. Xin được lắng nghe!" - Bộ trưởng Trương Minh Tuấn nói.

- ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp): Tôi xin chúc mừng ngành đã đạt được kết quả trong lĩnh vực ngành mình quản lý. Xây dựng Chính phủ điện tử là chủ trương lớn, dù đã có nhiều cố gắng nhưng sau 2 năm triển khai, kết quả ứng dụng CNTT trong thủ tục hành chính còn thấp, người dân và DN còn chưa hài lòng về hệ thống dịch vụ công. Với tư cách là Tư lệnh ngành, trách nhiệm của Bộ đến đâu? Có giải pháp nào đủ mạnh dành cho việc nâng cao trách nhiệm của Bộ?

Xã hội hóa truyền hình là hướng đi cần thiết, xin Bộ trưởng cho biết có hay không tình trạng truyền hình thương mại lấn lướt truyền hình công? Bộ trưởng cho biết giải pháp nào để giữ vai trò, vị trí của truyền hình công?

- ĐB Nguyễn Lân Hiếu (An Giang): Việc quảng cáo tràn lan các loại thuốc, cơ sở điều trị trên mạng gây hoang mang cho cử tri, các cửa hàng của Trung Quốc có cả phiên dịch chuyên bán cho người Việt, Bộ trưởng làm gì để hạn chế tình trạng này? Cách phân loại tiêu chí thông tin trên internet như thế nào? Biện pháp nào ngăn ngừa xử trí sai phạm của báo chí, đảm bảo báo chí hoạt động lành mạnh?

10h30

- ĐB Nguyên Phương Tuấn (Ninh Bình): Liên quan đến quản lý báo chí, Bộ TT&TT có biện pháp gì chấn chỉnh tình trạng một số phóng viên vi phạm pháp luật, hù dọa tống tiền gây bức xúc trong xã hội.

Các trang có tên miền đăng ký từ nước ngoài đưa nhiều thông tin sai sự thật, tin giả mạo, xúc phạm danh dự nhân phẩm tổ chức cá nhân, xuyên tạc đường lối của Đảng và Nhà nước, Bộ trưởng có giải pháp gì để ngăn chặn?

- ĐB Cao Thị Xuân (Thanh Hóa): Hai mạng xã hội có đông người VN sử dụng nhất là facebook và Youtube. Mạng xã hội(MXH) đang được phổ cập rộng rãi, có hay không MXH lấn án báo chí chính thống? Bộ có giải pháp gì để tận dụng MXH nâng cao dân trí, hạn chế tin xấu trên MXH?

- ĐB Vũ Thị Nguyệt (Hưng Yên): Không phủ nhận triển khai chính phủ điện tử mang lại nhiều lợi ích cho người dân và doanh nghiệp tuy nhiên chưa đạt được kỳ vọng, chưa tương xứng với đầu tư, kỳ vọng. Nguyên nhân đầu tư chưa đúng trọng tâm; thứ hai chưa có sự vào cuộc của người đứng đầu. Thực tế trên dẫn đến lãng phí kinh phí, công nghệ, nhân lực. Trách nhiệm của Bộ về vấn đề này như thế nào?

Môi trường mạng hiện nay quen thuộc đối với thanh niên, các đơn vị cung cấp không kiểm soát thông tin xấu độc. Việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng cấp bách, trách nhiệm của bộ trong thời gian tới như thế nào, hướng khắc phục trong thời gian tới.

Bộ trưởng Trương Minh Tuấn trả lời câu hỏi của ĐB Mai Hoa (Đồng Tháp): Trong những năm qua việc thực hiện Nghị quyết 36a về Chính phủ điện tử và Kế hoạch cải cách TTHC của CP, hoạt động ứng dụng CNTT được đẩy mạnh tại các Bộ ngành. Những lĩnh vực như thuế, hải quan, BHXH đã mang lại kết quả khả quan, giải quyết TTHC phục vụ người dân và DN. Việc ứng dụng CNTT cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ cao đã được các Bộ ngành triển khai, giúp hiệu quả hơn trong xây dựng CP điện tử. Hơn 1 năm trước các bộ ngành hầu hết cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 2 nhưng đến nay hầu hết đã triển khai ở mức độ 3 và mức độ 4, người dân và DN đã giảm được nhiều thời gian, đem lại hiệu quả cao. Trên 21 triệu hồ sơ trực tuyến BHXH, trên 28 triệu hồ sơ trực tuyến ở các Bộ ngành khác. Để tiến tới xây dựng CP điện tử các ngành, các cấp đã vào cuộc Bên cạnh đó còn nhiều hạn chế. Việc xây dựng CP điện tử còn tồn tại, việc triển khai ở một số bộ ngành còn hạn chế nhất định. Có những dịch vụ công trực tuyến chỉ phục vụ văn thư lưu trữ. Việc quản lý văn bản tại nhiều nơi chưa mang lại hiệu quả cao, chưa thực hiện chức năng quản lý điều hành. Một số nền tảng chậm được triển khai. Nguyên nhân chủ yếu là người đứng đầu chưa thực sự quan tâm việc xây dựng CP điện tử ở địa phương và cơ quan mình, kinh phí đầu tư cho xây dựng và điều hành không đáp ứng nhu cầu bố trí của địa phương, dẫn đến lộ trình nội dung triển khai không theo kế hoạch, thậm chí triển chồng chéo, không đồng bộ, do thiếu nhân lực nên việc triển khai cũng không thống nhất. Hiện nay nhân lực CNTT ở các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến các địa phương chưa đáp ứng yêu cầu. Một số Văn bản QPPL chưa được hoàn thiện.

Ngay cả công tác tuyên truyền thông tin còn hạn chế, CP đã chỉ ra một số nhiệm vụ trọng tâm có tính chất đột phá: Thực hiện nghiêm Nghị quyết 19 trong đó có việc cải thiện ứng dụng CNTT, nâng cao năng lực quốc gia, thực hiện Quyết định 714 của CP, nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng hệ thống quản lý văn bản điều hành cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Bộ TT&TT đã phối hợp với Bộ Nội vụ tăng cường thực hiện trong các cơ quan nhà nước, phối hợp với các địa phương, hoàn thành văn bản pháp luật. Xác định cải cách TTHC là xu thế trong cuộc CM 4.0 hiện nay, ứng dụng điện toán đám mây, big data, đô thị thông minh…. Xây dựng kiến trúc chính phủ điện tử, hiện nay đã có khung kiến trúc Chính phủ điện tử với phiên bản 1.0, đẩy mạnh cung ứng dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 3, 4.

Về vấn đề xã hội hóa truyền hình, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn cho biết: hiện nay có các chương trình truyền hình liên kết, hầu hết là các chương trình giải trí. Xu hướng tăng cường giải trí xây dựng nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc phối kết hợp với văn hóa hiện đại. Trong thực tế nhiều chương trình có vấn đề, cách đây mấy năm sai phạm ở trong chương trình xã hội hóa còn nhiều. Gần đây hầu hết các đài đã có quy trình chuẩn hơn, chấn chỉnh lại quá trình xã hội hóa từ quy trình kiểm duyệt do đó mức độ vi phạm giảm. Bộ thường xuyên kiểm tra, xử lý, nhắc nhở với chủ trương các chương trình xã hội hóa không lấn át chương trình thiết yếu.

Trả lời ĐB Mong Văn Tình (Nghệ An), Bộ trưởng Trương Minh Tuấn nói:

Tình trạng báo chí vi phạm sai sự thật là vấn đề nhức nhối, tuy nhiên vai trò của báo chí đã thể hiện rõ ràng, nếu không có báo chí, mọi mặt của đời sống xã hội không được phản ánh như hiện nay, Những nơi khó khăn nhất đều có vai trò của báo chí, báo chí đi tiên phong đưa đường lối của Đảng vào cuộc sống. Trong mọi thành công của Đảng và Đất nước đều có vai trò của báo chí.

Tuy nhiên gần đây những sai phạm của báo chí là rất lớn nhưng không làm biến dạng dòng chảy chính của báo chí Cách mạng hiện nay. Luật Báo chí 2016 khẳng định quyền tự do ngôn luận trong báo chí nhưng cũng quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan báo chí. Việc đăng tin sai là hành vi bị cấm quy định rõ trong Luật Báo chí.

Bộ TT&TT thường xuyên phối hợp với Ban Tuyên giáo để kiểm tra. Năm 2016 Bộ đã kiểm tra và xử phạt vi phạm về đăng tải thông tin sai sự thật chiếm tỷ lệ rất lớn. Có thời điểm chỉ trong 1 tháng có hơn 70 cơ quan báo chí bị xử lý vì thông tin sai sự thật, vụ nước mắm có 50 cơ quan báo chí bị xử lý. Ngoài ra khi báo chí đưa tin cố ý hay vô tình xâm hại lợi ích của nhà nước và nhân dân đều bị xử lý nghiêm. Trong các cuộc họp giao ban đều nhắc nhở các cơ quan báo chí.

Bộ TT&TT đã và đang chấn chỉnh việc cấp thẻ và giấy tờ dẫn đến nhầm lẫn là thẻ nhà báo, để xảy ra tình trạng giả mạo giấy tờ, gây nhầm lẫn với thẻ nhà báo. Bộ đã yêu cầu xác minh và phối hợp với cơ quan công an để xử lý theo quy định.

- Trả lời câu hỏi của ĐB Kiều Trinh về việc có nói xấu, bôi nhọ lãnh đạo trên mạng xã hội, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn cho biết, Việt Nam là một trong những QG đi đầu trong ứng dụng CNTT trong khu vực. 15 năm trước đây MXH chưa phát triển ở Việt Nam, hiện nay tốc độ phát triển nhanh. Đặc biệt là giới trẻ ứng dụng CNTT rất nhanh. Hầu hết các thành tựu của giới trẻ trong lĩnh vực này. MXH mang lại nhiều tiện ích, đưa con người xích lại gần nhau… Kho kiến thức đồ sộ khổng lồ của MXH giúp tìm kiếm, tìm hiểu kiến thức ở mọi lúc mọi nơi.

Không ai đi ngược lại xu hướng, tuy nhiên bên cạnh những tiện ích rất lớn thì những tác hại do MXH đem lại không nhỏ đó là những thông tin bôi nhọ, xâm hại đời tư, khiêu dâm, chia rẽ dân tộc tôn giáo ngày càng nhiều hơn.

MXH là phương tiện công cụ cho người dùng, còn trách nhiệm sử dụng MXH như thế nào là do người sử dụng. Đừng coi MXH là xấu mà ý thức của người sử dụng là một vấn đề. Cách đây 1 năm , báo Tuổi trẻ có bài viết trên MXH người ta không coi nhau là con người. Tôi cho rằng như thế hơi nặng nề. Bởi người ta vẫn rất người nhưng chỉ có một bộ phận nhỏ người sử dụng MXH mang năng lượng đen. Năng lượng xấu của số người sử dụng đó ảnh hưởng lớn với môi trường xã hội. Tình trạng ném đá, chì chiết nhau rất nhiều. Nói tốt ít người đọc, nhưng một lời lẽ xúc phạm nhau trên mạng xã hội lại tác động lớn. Sự bất chấp không đặt mình vào vị trí nạn nhân dẫn đến tình trạng năng lương xấu lấn lướt trên mạng. Thời gian qua đã có 5-6 người tự tử vì nội dung bôi xấu trên mạng xã hội, tình trạng ném đá tập thể.

Bộ đã đưa ra nhiều giải pháp, phối hợp với Ban Tuyên giáo tăng cường tuyên truyền, làm việc với các nhà mạng nước ngoài (Facebook, Google…) yêu cầu họ tuân thủ pháp luật Việt Nam. Trong thời gian qua đã gỡ bỏ khoảng 5.000 clip trên YouTube có nội dung xâm hại đến quyền lợi ích của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Thứ hai tăng cường sử dụng MXH trong nước. Tiếp tục đẩy mạnh thông tin tốt trên báo chí để đẩy lùi thông tin tiêu cực trên MXH.

- Trả lời ĐB Nguyễn Phương Tuấn (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) về tình trạng phóng viên hù dọa DN, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn nói:

Theo quy định của luật báo chí hiện hành, việc thành lập văn phòng đại diện của các báo do các địa phương cấp phép. Một tờ báo không có PV thường trú sẽ không có tin bài hay, nhanh nhạy về địa phương đó. Nhiều PV thường trú đã làm cho tờ báo có giá trị hơn. Vai trò của PV thường trú rất lớn, hầu hết họ là người địa phương, gắn bó chặt chẽ với địa phương, nên nhiều người công tâm, có nhiều bài viết sâu sắc, phản ánh mọi mặt đời sống của địa phương. Tôi không đồng tình với việc PV thường trú cứ phải khen địa phương. Nhưng cũng cần phải chê cho đúng. Việc PV thường trú vi phạm pháp luật, hù dọa DN, Bộ TT&TT đã kiên quyết, xử phạt vi phạm hành chính, đình bản hoạt động, xử lý PV thường trú, nhưng cảm giác như gần đây tình trạng này không giảm vì lựa chọn đầu vào không đủ tiêu chuẩn, thậm chí có những tờ báo sử dụng những PV bị kỷ luật ở địa phương, những người đó luôn tìm những kẽ hở ở địa phương để viết. Có đồng chí lãnh đạo tỉnh cho tôi xem 1 tháng PV thường trú viết tới 7 bài nói xấu địa phương mà không có 1 bài nào khen một cách công tâm. Còn có những PV thường trú hù dọa DN, kêu gọi quảng cáo, cái này có trách nhiệm của địa phương khi cho thành lập VP đại diện cần phải xem xét. Nhiều DN sau khi bị gọi quảng cáo, có DN cho tôi xem tập hồ sơ khoảng 50 cơ quan báo chí kêu gọi quảng cáo trong 1 tuần mà họ không dám tố cáo, chúng tôi đã phối hợp với Ban Tuyên giáo và các cơ quan liên quan thanh tra, đề ra các giải pháp, trong đó có giải pháp là ngay chính bản thân cơ quan báo chí phải cử đúng người, đúng PV có năng lực, phẩm chất.

- Trả lời câu hỏi của ĐB Nguyễn Lân Hiếu về quảng cáo thuốc trên mạng tràn lan, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn cho biết, đây là vấn đề nhận được nhiều câu hỏi. Thực trạng quảng cáo trên mạng, trên truyền hình được điều chỉnh bởi luật quảng cáo. Một số điều được quy định ở Nghị định 72. Có thực tế, lợi dụng internet, sử dụng trang mạng ở nước ngoài để đăng nội dung quảng cáo hàng giả hàng nhái thậm chí hàng cấm. Nội dung quảng cáo không đúng tính năng với sản phẩm. Khi phát hiện Bộ đã phối hợp với các mạng nước ngoài gỡ bỏ gần 400 đường link rao bán sản phẩm bất hợp pháp. Và hiện tại Bộ đã tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành (phối hợp với Bộ Y tế) kiểm tra công tác này
Tới đây sẽ xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 72; phối hợp với các bộ ngành liên quan, tăng cường công tác thanh kiểm tra, phối hợp với Bộ tài chính, NHNN nghiên cứu đề xuất để quản lý tốt hơn.

Đối với việc phân loại thông tin độc hại theo tiêu chí nào, Bộ trưởng cho biết: Loại thứ nhất là thông tin gây phương hại đến an ninh quốc gia, kích động chiến tranh, đòi lật đổ chế độ; loại thứ hai là xâm phạm danh dự đời tư; loại thứ ba là gây phương hại cho sức, tính mạng, danh dự và nhân phẩm của con người, những thông tin xuyên tạc gây ảnh hưởng đến thể chất con người.

- ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội): Báo chí đóng vai trò lớn trong công tác phòng chống tham nhũng, phản ánh mọi mặt đời sống xã hội. Đóng góp của báo chí không ai có thể phủ nhận. Tuy nhiên tìm được bài viết đưa tin về cái tốt là quá hiếm so với những cái xấu, xã hội ta hiện nay đâu hiếm cái tốt cái đẹp. Chỉ khai thác nhấn mạnh, thổi phồng những tình tiết nhỏ làm hoen ố những tổ chức đáng tự hào. Những người viết về vấn đề này về mặt lương tâm sẽ cảm thấy như thế nào. Bộ trưởng có nhận thấy tình trạng này không và giải pháp xử lý như thế nào?

ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận): Bên cạnh việc phát hiện và xử lý vi phạm, làm thế nào để động viên báo chí đã góp phần vào xây dựng đất nước, xây dựng xã hội tốt đẹp. Bộ trưởng có kế hoạch nào nâng cao vai trò báo chí trong việc này? Việc lợi dụng tự do báo chí gây nguy hại lợi ích quốc gia dân tộc, Bộ trưởng có phương án xử lý tình trạng này thế nào?

- ĐB Nguyễn Lâm Thành (Quảng Ninh): Chính phủ có nhiều cố gắng xử lý hệ thống văn bản chính sách. Hiện hệ thống văn bản được lưu trữ tại các Bộ ngành, địa phương khiến phân tán. Việc thiếu một đầu mối cổng thông tin điện tử quốc gia khiến người dân khó khăn trong việc truy cập, lãng phí thời gian và tiền bạc. Với vai trò cơ quan đầu mối quản lý Bộ trưởng có quan điểm như thế nào, giải pháp để cải cách hành chính công để phục vụ nhân dân, tiết kiệm chi phí.

- ĐB Triệu Thị Huyền (Yên Bái): MXH nước ngoài không bị điều chỉnh bởi các quy định của pháp luật, đề nghị Bộ trưởng đánh giá hiệu quả cũng như biện pháp thời gian tới trong việc ngăn chặn thông tin xấu độc từ MXH nước ngoài. Bộ có chính sách ưu tiên khuyến khích DN trong nước xây dựng MXH hay không?

- ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng): Vấn đề an toàn thông tin mạng đã trở thành vấn đề đáng quan tâm, những vấn đề tồn tại, hạn chế trong công tác bảo đảm an toàn thông tin mạng là gì? Trong vô vàn thông tin đưa lên mạng, khi có tình huống xấu, cấm hay chặn đều gặp khó khăn, Bộ trưởng có giải pháp gì để nâng cao nhận thức của người dân để nhận biết thông tin tốt –xấu trên MXH?

- ĐB Dương Tấn Quân (Bà Rịa Vũng Tàu): Tăng thuê bao di động, phát sinh nhiều SIM rác dẫn đến lãng phí tài nguyên số quốc gia, mất an toàn thông tin, xin Bộ trưởng cho biết giải pháp khắc phục. Nhiều cử tri phản ánh việc thay đổi mã vùng điện thoại gây khó khăn, lãng phí, đề nghị Bộ trưởng cho biết khi quyết định thay đổi Bộ đã đánh giá mức độ tác động đến XH hay chưa?

- ĐB Đặng Thị Phương Thảo (Nam Định): Về xử lý vi phạm trong quản lý thuốc và thực phẩm chức năng trong quảng cáo, tôi thấy Bộ trưởng trả lời trả lời những giải pháp hợp lý nhưng chưa có sự đột phá, Bộ trưởng có nói tình trạng quảng cáo tràn lan chỉ xuất hiện trên các trang mạng nước ngoài nhưng thực tế trên sóng phát thanh truyền hình tình trạng này vẫn xảy ra. Cần thể hiện rõ hơn trách nhiệm của mình trong đột phá, sáng tạo ngay trong các phương hướng mà Bộ chỉ ra để tăng tính thuyết phục hơn nữa. Nhân đây tôi muốn chuyển tới Bộ Y tế, Bộ có hứa trả lời bằng văn bản nhưng 6 tháng nay chưa thấy trả lời.

- ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng): Bộ trưởng nói rằng “không có báo chí không chính thống”, nhưng trong báo cáo của Bộ trưởng gửi ĐBQH có nhắc đến cụm từ “Báo chí chính thống”, đề nghị Bộ trưởng giải thích rõ.

11h30 phiên chất vấn buổi sáng kết thúc.

14h chiều nay (17/11), Bộ trưởng Trương Minh Tuấn tiếp tục trả lời chất vấn của các ĐB Quốc hội.

- Bộ trưởng Trương Minh Tuấn: Xung quanh tranh luận của ĐB Triệu Thị Huyền (Yên Bái), tôi xin trả lời như sau, Facebook và Google hiện đang là MXH lớn nhất thế giới, quản lý và cạnh tranh với họ không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà của toàn cầu. Trung Quốc, Hàn Quốc, Hàn Quốc có mạng riêng, còn tất cả đều lệ thuộc vào 2 mạng này. Chúng ta đã có những trang được kỳ vọng thay thế như Bamboo, Xalo, nhưng đã không thể tồn tại. Hiện nay chỉ có Zingme của VNG nhưng đang tụt hậu dần nên họ đã chuyển sang Zalo, nhưng vẫn thua 2 mạng kia.

Từ thực tế đó, nếu có thể thí điểm để triển khai với điều kiện ưu tiên về thuế, chính sách tài chính,… từ đó ta mới có thể hình thành hệ sinh thái số lớn mạnh của VN, từ đó mới có cơ sở tin tưởng rằng VN có thể xây dựng những sản phẩm có thể thay thế trong 5-7 năm tới.

Để làm được phải thực hiện mô hình 4 nhà: Nhà mạng viễn thông hỗ trợ, nhà mạng xã hội trong nước vươn lên, nhà quảng cáo tập trung quảng cáo, nhà phát triển nội dung trong nước. Thì lúc đó mới hy vọng hình thành hệ sinh thái số, nhưng rất khó vì thói quen người dùng đã quen với 2 mạng này.

Nói đến báo chí là những cơ quan phải có tôn chỉ mục đích hoạt động, như vậy sẽ phân biệt được các trang MXH không phải là cơ quan báo chí vì thông tin trên đó là không đủ tin cậy và không có ai chịu trách nhiệm. Nói như vậy tôi cũng tự răn mình trong việc phân biệt và dùng từ, tôi xin lỗi đại biểu vì đã dùng từ báo chí chính thống.

Nhóm câu hỏi về MXH, có 5 ĐB quan tâm, trong thời gian qua, Bộ TT&TT đã triển khai quyết liệt để ngăn chặn thông tin xấu độc, tham mưu ban hành các văn bản pháp luật như Luật An ninh mạng, trình sửa đổi Nghị định 174 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính viên thông, CNTT và tần số vô tuyến điện; Thông tư 09 quy định về hoạt động quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử và mạng xã hội; Thông tư 38 về cung cấp thông tin công cộng qua biên giới, lúc chuẩn bị ban hành thông tư này có nhiều ý kiến từ nước ngoài, nhưng chúng ta có cơ sở để xử lý và họ đã hợp tác với ta, xử lý các phát ngôn thiếu chuẩn mực trên MXH và tới đây tiếp tục xử lý.

Những người bị xâm hại cũng phải lên tiếng chứ chúng tôi không thể kiểm tra hết 53 triệu người sử dụng MXH. Có những trường hợp phải phối hợp với Bộ Công an để xử lý. Trong trường hợp không xác định được nhân thân người sử dụng thì chúng tôi yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ, chủ yếu là Google và Facebook, gỡ bỏ, cung cấp thông tin.

Bên cạnh đó có các đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra, chỉ đạo các cơ quan báo chí truyền thông tăng cường tuyên truyền cho người dùng. Hạn chế lớn nhất là giải pháp kỹ thuật chưa cho phép tách riêng để chặn mà phải chặn toàn bộ web, việc này sẽ gây phản ứng các nhà mạng và kể cả dư luận trong nước. Các đối tượng phát tán sử dụng MXH bằng việc kết hợp các hình thức tiếp thị trực tuyến khó kiểm soát, lợi dụng mạng viễn thông di động để gửi tin nhắn quảng cáo,… người dân ngày càng phụ thuộc vào MXH ở nước ngoài trong bối cảnh nước ta chưa có một dịch vụ tương tự để phục vụ nhu cầu của người dân. Chúng ta cũng chưa có giải pháp ngăn chặn dòng tiền quảng cáo nội dung xấu. Google có chính sách chia sẻ doanh thu quảng cáo với người chia sẻ thông tin nên các đối tượng thù địch đã lợi dụng việc này để đăng tải thông tin xấu, như một công việc nhẹ nhàng có thu nhập cao, việc bôi nhọ nói xấu người khác cũng được dùng vào mục đích này. Năm 2016 là hơn 100 triệu USD nhưng không đóng 1 đồng thuế nào.

Quản lý của chúng ta lại chưa theo kịp với thực tế. Chúng tôi yêu cầu các nhà sản xuất nội dung VN cần cân nhắc nghiêm túc để hạn chế việc đưa sản phẩm độc quyền của mình lên, các nhà mạng viễn thông phải nắm trong tay hạ tầng mạng, cần có chính sách phát triển nội dung số riêng để nắm bắt nền tảng của mình, Bộ VHTTDL cần có chính sách quản lý quảng cáo xuyên biên giới, Bộ Tài chính cần kiểm soát việc nộp thuế đối với Google, Facebook, không thể có chuyện kiếm doanh thu hàng trăm triệu USD mà lại không nộp thuế cho Việt Nam. Cũng mong Bộ Công an phối hợp xác định nhân thân người dùng có hành vi xấu.

Về Chính phủ điện tử, Bộ trưởng cho biết giải pháp khắc phục triển khai Chính phủ điện tử, trong những năm qua Nghị quyết 36 về chương trình Quốc gia Chính phủ điện tử, CNTT trong hoạt động của các cơ quan nhà nước kết quả đã báo cáo sáng nay. Bên cạnh đó có những hạn chế như các đại biểu đã nêu. Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế là người đứng đầu cơ quan nhà nước chưa quan tâm quyết liệt chỉ đạo, xây dựng cũng như vận hành chính quyền điện tử góp phần cải cách thủ tục hành chính, chưa gương mẫu, chưa trực tiếp tham gia vào quá trình chỉ đạo điều hành.

Địa phương nào làm tốt thì mới phát triển, ví dụ Hà Giang tỉnh miền núi, nhưng Bí thư và Chủ tịch thường xuyên trao đổi làm việc trên môi trường mạng nên tất cả phải làm.

Nguyên nhân thứ hai đó là kinh phí đầu tư xây dựng Chính quyền điện tử tại các bộ ngành địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu cho nên việc ứng dụng, vận hành CP điện tử chậm triển khai kéo dài và không đồng bộ.

Để khắc phục những nguyên nhân trên tiếp tục thực hiện các việc sau:

Tham mưu Chính phủ ban hành văn bản xác định trách nhiệm người đứng đầu.

Có chế tài bắt buộc người đứng đầu sử dụng CNTT để rút ngắn thời gian xử lý công việc, phối hợp với Bộ KH ĐT hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính về lĩnh vực Công nghệ.

Đây là nội dung quan trọng, trọng tâm, trọng điểm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của người dân, DN và gắn chặt với CCHC. CNTT là hạ tầng của hạ tầng, nền tảng của nền tảng trong cuộc cách mạng 4.0 này. Để chúng ta bước vào cuộc CM 4.0 này, phải ưu tiên CNTT coi đó là nền tảng của nền tảng. Cơ sở hạ tầng thông tin gồm 2 thành phần chính: hạ tầng kỹ thuật và cơ sở dữ liệu. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể đáp ứng khi triển khai các ứng dụng CNTT. Đối với cơ sở dữ liệu là tài sản cần được xây dựng và phát triển bền vững. Chính phủ đã chỉ đạo, nếu xây dựng được cơ sở dữ liệu tốt chúng ta có thể xây dựng được Chính phủ điện tử.

Nghị định 64 về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước nêu rõ cơ sở dữ liệu quốc gia nội dung chính xác kịp thời hiệu quả, tận dụng nguồn dữ liệu có sẵn, ưu tiên mục tiêu dài hạn, dùng cho nhiều mục đích khác nhau.

Nhóm thứ 3 về xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia theo kinh nghiệm của một số nước (Hàn Quốc, Singapo)… thì đây là yêu cầu rất lớn. Thủ tướng chỉ đạo Bộ đã tham mưu bao gồm cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm, dân số, đất đai quốc gia, đăng ký doanh nghiệp… Hiện nay các bộ ngành đang tích cực thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng. Hiện chỉ có cơ sở dữ liệu quốc gia DN đã hoàn thành, các dữ liệu khác đang tiếp tục hoàn chỉnh.

Đối với cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật, tập hợp những văn bản pháp luật từ trung ương và địa phương, khắc phục tình trạng xây dựng tràn lan các cơ sở dữ liệu về văn bản pháp luật.

Về ý kiến của ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận), dư luận đang băn khoăn việc lợi dụng tự do báo chí để làm tổn hại đến lợi ích quốc gia dân tộc, trong những năm qua báo chí đã có những đóng góp xứng đáng trong việc bảo vệ và xây dựng đất nước. Luật pháp nước ta không cho phép báo chí tư nhân, các thế lực thù địch ở nước ngoài cho rằng như vậy là không có tự do ngôn luận mà chỉ có báo chí quốc doanh, viết bài theo chỉ đạo của Ban Tuyên giáo.

Chúng ta có báo Đảng, báo của các tổ chức, cơ quan, không chỉ có các nhà báo chuyên nghiệp mà mọi công dân đều có thể viết bài cho các báo. Bộ TT&TT có nhiệm vụ quản lý nhà nước, Ban Tuyên giáo có chức năng nhiệm vụ định hướng báo chí. Khẳng định là nước ta không có chế độ kiểm duyệt báo chí. Việc lợi dụng quyền tự do ngôn luận để xâm phạm lợi ích quốc gia là trường hợp thiếu sự kiểm soát, đưa tin sai sự thật, thật giả lẫn lộn, bới móc đời tư, giật gân câu khách, mô tả tội ác một cách rùng rợn… là có thật.

Thậm chí cả vấn đề lịch sử, việc trao đổi quan điểm khác nhau là bình thường nhưng cũng có người lợi dụng tự do báo chí để xuyên tạc lịch sử. Với trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ TT&TT đã rà lại hệ thống pháp luật có liên quan, các chế tài vi phạm cần đủ mạnh để ngăn ngừa và răn đe.

Về ý kiến của ĐB Vũ Thị Nguyệt (Hưng Yên) về Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và những chương trình truyền hình chưa phù hợp với trẻ em, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn nhấn mạnh, môi trường Internet là môi trường mở, là kho tri thức khổng lồ của nhân loại, cung cấp các phương tiện giải trí về nội dung, giúp trẻ em học tập, giao lưu, kết bạn, giải trí. Về tác động tiêu cực, khi Internet càng phát triển, phản ánh càng đầy đủ một xã hội ảo, nhất là những hành vi vi phạm pháp luật tinh vi hơn, phức tạp hơn. Nhiều nội dung rất đáng báo động đối với trẻ em như dâm ô, đồi trụy, kích động bạo lực, trong khi trẻ em chưa có đủ kiến thức, kỹ năng để ngăn ngừa tác động. Những tác động này gây tổn thương đến sức khỏe tâm lý của trẻ em, lợi dụng các trang MXH, các diễn đàn để kích động trẻ em, xâm hại tình dục trẻ em, cả buôn bán trẻ em.

Bộ TT&TT đang tập trung hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến ngành, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển Internet lành mạnh, tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội, xây dựng chính sách khuyến khích việc phát triển các dịch vụ nội dung cho trẻ em, thu hút người dùng Việt Nam nhất là ở độ tuổi vị thành niên. Về chương trình cho thiếu nhi, hiện nay các Đài truyền hình đều dành thời lượng cho trẻ em. Một số chương trình truyền hình chưa phù hợp với trẻ em, hiện nay trên thế giới cũng thế thôi, có những chương trình họ khuyến cáo trẻ em không xem. Hiện nay chúng ta cũng có chương trình dành cho thiếu nhi, nhưng chúng ta không thể phân biệt được chương trình nào chỉ dành cho trẻ em vì cơ cấu gia đình có những chương trình người lớn cùng xem.

Đối với các chương trình giải trí văn nghệ, nhiều chương trình cách ăn mặc không phù hợp, Bộ VHTT&DL đã có quy định cụ thể về trang phục trong các chương trình giải trí. Đây là trách nhiệm của nhà đài, cần phối hợp giữa các bộ ngành, khuyến khích có nhiều chương trình hay về trẻ em. Hiện nay có nhiều chương trình khoa giáo hay và cần tăng thời lượng chương trình đó lên.

Về tấn công mạng, trên toàn cầu tăng cả về quy mô và tính chất. Ngay cả những quốc gia lớn không thoát khỏi tác động này. Điển hình cuộc tấn công mạng gây mất điện tại Kiev và một khu vực khác ở Ukraina. Đến hết tháng 10/2017 đã có tổng cộng hơn 11.000 cuộc tấn công mạng khác nhau. Chúng ta phát hiện 27 cuộc tấn công có chủ đích. 17 lỗ hổng phát hiện và hàng nghìn cuộc có nguy cơ tấn công.

Chúng ta xác định việc an toàn thông tin mạng là của cả hệ thống chính trị, cá nhân, mỗi gia đình, thôn bản, khu phố tự bảo đảm an toàn cho mình. Trong khi đó, nguồn nhân lực chuyên ngành gặp rất nhiều khó khăn; nguồn lực đầu tư còn hạn chế.

Về giải pháp khắc phục: Bộ đã xây dựng đề án lớn nhằm khắc phục tình trạng này.

Yêu cầu các nhà mạng mua chéo để xử lý SIM rác triệt để

Về quản lý SIM, trong năm vừa qua tăng cường việc quản lý SIM rác trên hệ thống. Một mặt đăng ký lại thuê bao không có tên thật, Bộ TT&TT cũng ban hành nghị định trong đó có một số quy định mới, tăng cường xử lý tin kích hoạt sẵn trên hệ thống. Một năm thu hồi trên 30 triệu SIM kích hoạt sẵn, giảm đáng kể tin nhắn rác.

Nhưng chưa hết được, vì hiện chúng ta có 90 triệu dân, 130 triệu SIM - lượng SIM rác còn rất nhiều. Ngoài việc yêu cầu các nhà mạng cam kết với nhau, chúng tôi tiếp tục yêu cầu các nhà mạng mua chéo lẫn nhau để xử lý SIM rác một cách triệt để.

Chuyển đổi mã vùng, quy hoạch mã vùng đem lại lợi ích như độ dài quay số liên tỉnh, di động đều thống nhất- người sử dụng dễ nhớ, các tỉnh liền kề được nhóm chung vào một mã - giảm từ 63 còn 10 vùng, các cuộc gọi cùng nhóm mã được chi trả như nội tỉnh. Các đầu mã thu hồi được dùng cho dịch vụ di động…. Kho số dồn lại, còn nhiều.

- ĐB Vũ Trọng Kim (Hải Dương): Bộ trưởng nói mạng xã hội hiện đang áp đảo là áp đảo cái gì? Áp đảo dư luận xã hội hay Báo chí Cách mạng?

Khi Google hay Facebook làm sai là phải xử lý chứ không thể trách móc. Phải có chế tài. Bộ trưởng nói không thu được thuế đối với Facebook, Google nhưng Việt Nam không phải đất không chủ, cứ đến làm ăn mà không chịu nộp thuế.

- ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên): Bộ trưởng nói chi cho Chính phủ điện tử chưa đáp ứng yêu cầu, tôi xin trao đổi thêm, Ngân sách nhà nước có giới hạn nhưng 3 năm qua chi đầu tư cho lĩnh vực CNTT kết cầu hạ tầng trong 3 năm 2014, 2015 và 2016 lần lượt là 6.894 tỷ đồng, 6.839 tỷ đồng, và 6.813 tỷ đồng. Tỷ lệ máy tính trang bị cho cán bộ công chức cấp Trung ương là 84%, báo cáo thẩm tra về phòng chống tham nhũng của Ủy ban Tư pháp có đánh giá đầu tư cho lĩnh vực này chi phí lớn và không giảm, hiệu quả đầu tư chưa tương xứng. Với ngân sách hiện nay đầu tư như vậy có phải là nhỏ không, kết quả như thế nào?

Trả lời về Đề án quy hoạch báo chí, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn cho biết: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Bộ TT&TT xây dựng đề án. Các cơ quan chủ động sắp xếp lại theo quy hoạch được duyệt. Đến nay, nhiều cơ quan chủ động triển khai. Ngay như Bộ TT&TT, từ 8 cơ quan báo chí hiện còn 3 cơ quan báo chí. Theo quy hoạch Bộ chỉ có 1 báo, 1 tạp chí nên Bộ vẫn đang tiếp tục sắp xếp.

Có địa phương đề xuất cơ chế đặc thù, ví dụ báo Tuổi trẻ trong quy hoạch không có, nhưng trong cơ chế cơ quan báo chí có lượng độc giả đông, lượng độc giả rộng. Bộ có báo cáo xin ý kiến cấp trên. Ngày 3/5, Văn phòng Trung ương Đảng truyền đạt ý kiến Bộ sớm hoàn thiện trình Thủ tướng phê duyệt đề án. Bộ rà soát để phù hợp với Luật báo chí 2016, Bộ Tư pháp có thẩm định và tới đây Bộ hoàn thiện đề án trình Thủ tướng và triển khai.

Ngoài quy hoạch còn xem xét lại thực hiện theo tôn chỉ mục đích làm căn cứ sắp xếp quy hoạch.

Người dân tin vào sự trung thực của thông tin trên báo chí

Bộ trưởng Trương Minh Tuấn: ĐB Cao Thị Xuân và một số ĐB hỏi về tình trạng thông tin mạng xã hội lấn át báo chí.

Nhìn tổng thể, đa số người dân vẫn tin vào sự trung thực của báo chí hơn mạng xã hội, người ta lấy thông tin báo chí để khẳng định đúng chứ không ai lấy thông tin trên mạng xã hội để khẳng định. Mạng xã hội có tác động như vậy nhưng phải khẳng định thông tin trên báo chí đáng tin cậy hơn.

Hầu hết các nước đều gặp phải tình trạng mạng xã hội lấn lướt báo chí, luật pháp của họ có đủ để xử lý. Đó là kinh nghiệm các chuyên gia của ta cần nguyên cứu.

Trong lúc ta đang hoàn thiện luật, không khỏi lúng túng khi xử lý vấn đề. Luật Báo chí 2016 có quy định quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân nhưng thông tin trên mạng xã hội có nhiều yếu tố không khác với báo chí nhưng không được điều chỉnh từ Luật Báo chí khiến cho việc quản lý nhà nước về những vấn đề liên quan mạng xã hội lúng túng. Đó là một thực tế mà chúng tôi không né tránh. Đó cũng là rủi ro chúng ta cần khắc phục đồng bộ bằng nhiều giải pháp.

Trước mắt, cần nhận thức rõ luật chưa hoàn chỉnh nhưng có cơ sở để xử lý điều chỉnh những hành vi vi phạm trên mạng xã hội đối với những trường hợp người dùng rõ danh tính, có địa chỉ thật. Bộ luật Hình sự, Dân sự đều có quy định và có thể truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc khởi kiện ra tòa.

Tuy nhiên, thực tế có rất nhiều trường hợp có danh tính người dùng nhưng không truy cứu trách nhiệm được, đó là câu hỏi đặt ra với các cơ quan chức năng và những người bị ảnh hưởng đòi lại sự công bằng của mình, không cho họ muốn nói gì thì nói, ném đá gì thì ném đá.

Có tình trạng cùng vi phạm người này bị xử lý nhưng người khác không bị xử lý dẫn đến đồn đoán người này được bảo kê, người kia bị xử lý. Vấn đề không phải là luật mà là thực thi pháp luật công bằng liên quan vi phạm trên mạng xã hội.

Đối với việc dùng mạng xã hội nặc danh, chúng tôi đã hợp tác các nhà mạng tuân thủ các quy định pháp luật và luật pháp quốc tế. Bước đầu khả quan, gỡ 5.000 video xấu độc trên Youtube. Họ nói mỗi 1 phút trôi qua, thời lượng clip tung lên mạng là 48 giờ, nên họ không kiểm soát được nên chúng ta phát hiện có vấn đề gì chuyển cho họ, họ sẽ xử lý.

Chúng tôi đang làm việc tiếp với YouTube để có bộ lọc trên mạng để có gì xoá ngay. Tuy nhiên, lượng video đưa lên là rất lớn, do vậy cơ quan quản lý phát hiện video nào vi phạm thì sẽ chuyển họ xử lý. Quá trình làm việc với Goolge, Youtube, Bộ TT&TT nhận được sự hợp tác tốt hơn so với Facebook.

Thứ 3 là rà soát hệ thống pháp luật, nhất là các biện pháp chế tài đủ điều chỉnh hành vi trên mạng xã hội. Ban hành văn bản pháp luật mới điều chỉnh riêng trường hợp này lấy kinh nghiệm từ các nước, đảm bảo thực hiện nghiêm về tự do báo chí, tự do ngôn luận nhưng đúng theo luật pháp của Việt Nam.

Mong muốn các ĐB, địa phương, cả hệ thống cùng lên tiếng lấy báo chí làm hạt nhân dẫn dắt mạng xã hội, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực để định hướng, tuyên truyền thông tin tốt, hạn chế thông tin xấu. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm.

Ngành TT&TT làm nhiều không tránh khỏi sai sót, mong ĐBQH quan tâm giám sát, chỉ ra hạn chế để chúng tôi tiếp tục vươn lên. Có những cái xử lý tức thời, chưa trọn vẹn mong các ĐB chia sẻ.

- ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương): Chưa bao giờ nhiều cơ quan báo chí bị phạt, số phóng viên bị thu hồi thẻ lại nhiều như thế. Thời gian tới Bộ có những giải pháp gì để tăng cường quản lý PV, các báo, trang Thông tin điện tử. Vai trò của Bộ ở đâu để chấm dứt tình trạng này?

- ĐB Trương Thị Yến Linh (Cà Mau): Một số PV thường trú xa rời tôn chỉ của tờ báo, có hay không nguyên nhân do quản lý lỏng lẻo, thiếu kết hợp với địa phương? Tình trạng quảng cáo quá đà, câu nói bắt buộc “sữa mẹ là tốt nhất" thì đọc rất nhanh và nhỏ, Bộ trưởng có giải pháp nào để bảo vệ người tiêu dùng?

- ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình): Việc xử lý sai phạm báo chí có chiều hướng gia tăng nhưng phải chăng chưa đủ sức răn đe, sắp tới hướng xử lý ra sao? Ngoài ra còn có biểu hiện báo chí phản ánh thiếu khách quan. Sắp tới hướng xử lý như nào?

- ĐB Trần Thị Hằng (Bắc Ninh): Hiện có 6 cơ sở dữ liệu quốc gia được ưu tiên triển khai, đề nghị Bộ trưởng cho biết các cơ sở này đang được xây dựng ở giai đoạn nào?

- ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp): Xã hội hóa phát thanh truyền hình khiến nhiều chiêu trò quảng cáo 1 đằng, bán 1 nẻo, có những hình ảnh phản cảm, vậy đó là trách nhiệm của bộ, ngành nào?