Bộ trưởng sốt ruột với cải cách

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh trao đổi với VietNamNet trước phiên QH thảo luận tại tổ về tình hình kinh tế - xã hội diễn ra hôm nay. Đề cập "điểm tựa" của nền kinh tế, ông khẳng định từ năm 2014 đến hết quý 1 năm nay, kinh tế VN có sự phục hồi rất rõ nét.

"2014 là năm đầu tiên chúng ta đã vượt qua mục tiêu tăng trưởng kinh tế mà QH đã thông qua. Tăng trưởng cả năm ở mức 5,98%. Đặc biệt trong quý I năm 2015 chúng ta đã đạt mức tăng trưởng 6,03%. 

Đây là một thành tựu quan trọng làm nền tảng cho việc hoàn thành các mục tiêu năm 2015. Nếu không có những biến động lớn bất thường thì ít nhất chúng ta cũng đạt mức tăng trưởng 6,2% theo mục tiêu đề ra" - ông cho biết

Để đạt được mục tiêu của cả năm, theo Bộ trưởng, trong 6 tháng cuối năm cần phải chú ý đến những vấn đề gì?

Thứ nhất là tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, nhất là nông nghiệp - lĩnh vực đang nổi lên, khiến nhân dân bức xúc. Tổng quý 1 vừa qua, nông nghiệp có xu hướng tăng trưởng chậm lại. 

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: 'Mảng đang yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ'

Tiêu thụ sản phẩm trong nước, cũng như xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp đang bị gặp rất nhiều khó khăn do thị trường bị thu hẹp lại như gạo, cao su...

Thứ hai, khả năng cạnh tranh sản phẩm của VN cùng chủng loại với hàng của các nước đang rất hạn chế. Nếu không có giải pháp tháo gỡ khó khăn, cơ cấu lại ngành nông nghiệp một cách bài bản hơn, chúng ta sẽ gặp khó khăn.

Về doanh nghiệp, mảng đang yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ (doanh nghiệp tư nhân), chúng ta cần tạo điều kiện hơn nữa. Chính phủ đã làm nhiều nhưng vẫn cần phải tháo gỡ về vốn, hỗ trợ họ về ý tưởng sáng tạo, tạo cơ chế thuận lợi hơn cho họ.

Trên giấy tờ thì dễ

Một trong những điểm sáng cho năm nay là nghị quyết 19 của Chính phủ về nâng cao năng lực cạnh tranh với các nước trong khu vực. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng chúng ta không dễ đạt được mục tiêu trở thành nước ASEAN 6 trong năm nay và ASEAN 4 trong năm sau?

Nếu thực hiện nghị quyết 19, tất cả thủ tục đất đai, điện, nộp thuế, đóng bảo hiểm... phải rút ngắn lại. Thành lập, giải thể doanh nghiệp cũng phải rõ ràng, đơn giản.

Nghị quyết 19 đưa ra mạnh mẽ, năm 2015 VN phải đạt 1 trong 6 nước ASEAN dẫn đầu, năm 2016 phấn đấu nằm trong tốp ASEAN 4. 

Chúng ta có thể làm được trên giấy tờ nhưng việc làm được trong thực tế phụ thuộc nhiều vào tổ chức thực hiện. Đây là điều không đơn giản.

VN cũng phải chuẩn bị những điều kiện để sang năm 2016 bước sang giai đoạn mới của nhiệm kỳ kế hoạch 5 năm mới, hội nhập sâu hơn vào kinh tế thế giới. Nhất là khi thành lập cộng đồng kinh tế ASEAN vào cuối năm 2015, VN sẽ phải thông thương với cả 10 nước ASEAN.

Làm sao để có thể chớp được thời cơ thuận lợi mà những hiệp định FTA, hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực mở ra? 

Phải có những ứng xử, vượt qua được cạnh tranh. Hội nhập là cạnh tranh, cạnh tranh không được là thất bại. Đấy là điều chắc chắn. Muốn cạnh tranh phải nâng cao được năng lực.

Thời điểm quyết sách quan trọng

Theo Bộ trưởng, động lực nào giúp VN tăng trưởng kinh tế cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời gian tới?

Tôi cho rằng động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng nhất bây giờ chính là thể chế. Xét cho cùng nhân tố tạo ra đột phá chúng ta đã làm rồi, từ giảm thuế, tăng thuế... 

Điều lớn nhất trong đột phá, cạnh tranh giữa các nước với nhau chính là sự đột phá về thể chế hợp lý.

Một thể chế tạo ra động lực để huy động toàn bộ nguồn lực ở trong tất cả các thành phần kinh tế, đặc biệt trong dân để đầu tư cho sản xuất kinh doanh. Đến bao giờ chúng ta làm được điều đó? 

Giống như trước đây chúng ta có "khoán 10", "chỉ thị 100" nó vẫn là nông nghiệp ấy, đầu tư ấy, nhưng một khi cơ chế đúng thì lập tức chúng ta từ một nước thiếu ăn trở thành một nước xuất khẩu gạo ngay lập tức.

Đấy không phải là đầu tư thêm, đấy là thể chế. Thể chế là chìa khóa quyết định cho sự đột phá, tăng trưởng đất nước.

Bộ trưởng từng đề cập vấn đề "thời điểm" và hiện giờ là lúc thích hợp để cải cách thể chế mạnh mẽ. Xin Bộ trưởng giải thích rõ thêm?

Vì những động lực xây dựng, áp dụng trong 30 năm trước đây trong công cuộc đổi mới, đến nay tác dụng đã gần hết dư địa rồi, không còn nhiều tác dụng nữa. Bây giờ trên nền tảng đổi mới, cần có những cải cách mạnh hơn để tạo ra đột phá.

Vì sao là thời điểm này? Vì chúng ta đang chuẩn bị kết thúc một nhiệm kỳ đại hội Đảng toàn quốc 5 năm, Quốc hội, Chính phủ...để bước sang một giai đoạn mới. 

Nên không có lúc nào tốt hơn lúc này. Từ Đảng, Quốc hội, Chính phủ cần đánh giá lại nhiệm kỳ của mình để đưa ra chính sách cho giai đoạn mới.

Thời gian là vàng bạc nên chúng tôi nghĩ rằng đây là thời điểm tốt nhất để chúng ta có thể đưa vào những nghị quyết của Đảng, định hướng của Quốc hội, Chính phủ.. bổ sung chiến lược phát triển đất nước trong 5 năm tới, thậm chí dài hơi hơn để chúng ta có những đột phá và tạo đồng thuận trong nhiệm kỳ mới.

Thu Hằng