Ai là người có trách nhiệm giảng giải về sex cho các em: Nhà trường, gia đình hay phó mặc cho bản năng tự nhiên. Đề tài này nóng ở châu Âu, châu Mỹ, không riêng gì Việt Nam.

Mẹ Việt ơi sao cứ tự đày đọa thế?
Bố, con trai và "chuyện ấy": con lớn nhanh quá!
Tranh cãi cách mẹ Việt dạy con về chuyện ấy

Có đứa bé 05 tuổi xem album ảnh cưới của cha mẹ và bỗng nhiên phụng phịu hỏi, tại sao trong album không có con dự cưới. Một câu hỏi đơn giản nhưng đã khiến không biết bao nhiêu ông bố bà mẹ lúng túng.

Cười ra nước mắt

Nhiều người có học hành hẳn hoi nhưng ít người dám đề cập chuyện tế nhị với con cái, nhất là con gái. Cứ mặc định, các con lớn sẽ hiểu. Chả thế mà lấy nhau cứ đẻ sòn sòn, mặc cho bản năng phát triển ở trẻ.

Vì không có hiểu biết hay không được hướng dẫn, một cô bạn đồng nghiệp (năm nay gần 50) kể, khi cô ở tuổi teen được bạn thì thầm, “đừng cho bọn con trai hôn, dễ có chửa đấy”. Vào đêm tân hôn, lẽ ra cảm giác sung sướng vì “chuyện ấy” thì đọng lại trong cô là sự thất vọng tràn trề xen chút sợ hãi. Cô còn bảo, nghe người ta nói về lên đỉnh, cô chẳng hiểu đỉnh là gì.

Nhớ năm 1986 cơ quan họp. Một anh đến sau, thấy trên bàn có một đĩa để bao cao- su do ban kế hoạch hóa gia đình phân phát miễn phí, liền hỏi, cái gì đây. Chúng tôi đùa, kẹo cao su đấy. Anh tưởng thật, bóc ra xem, cả hội cười ồ.

Năm 2011, theo thống kê của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (Centers for Disease Control and Prevention - CDC), có tới hơn 47% học sinh trung học đã có quan hệ tình dục, 15% có quan hệ với 04 đối tác trở lên. Khoảng 60% nói đã dùng bao cao su, 23% dùng thuốc tránh thai.  

Trong các nước công nghiệp phát triển thì tỷ lệ sinh con ở tuổi học trò của Hoa Kỳ thuộc hàng cao nhất. Cứ một trong bốn cô gái đã làm mẹ ở tuổi 20 hay sớm hơn. Các bà mẹ trẻ này thường bỏ học, bị bỏ rơi, nghèo đói, bệnh tật, mang theo di chứng cho cả con cái.

Tại Hoa Kỳ, theo tính toán của Chương trình quốc gia về tránh thai tuổi teen nói rằng việc trên có giá tới 9.4 tỷ đô la hàng năm do sự bất cẩn của lớp trẻ, của cha mẹ, và trường học.

Giáo dục trong trường và tại gia đình

Vậy thì ai là người có trách nhiệm giảng giải về sex cho các em: Nhà trường, gia đình hay phó mặc cho bản năng tự nhiên. Đề tài này nóng ở châu Âu, châu Mỹ, không riêng gì Việt Nam.

 Tại Hoa Kỳ có 22 tiểu bang và thủ đô Washington DC đưa điều luật yêu cầu trường phải dạy kiến thức giới tính từ phổ thông. 33 tiểu bang có điều luật về hướng dẫn trẻ trong trường về HIV/AIDS. Tài liệu dạy về giới tính phải được phê duyệt bởi các chuyên gia trước khi mang giảng cho trẻ.

Đối với các bậc cha mẹ thường được các chuyên gia khuyên nên bắt đầu càng sớm càng tốt thông qua cách chỉ bảo gián tiếp. Cha mẹ phải giải thích cho con cái về giá trị của họ, bà Marylyn Morris, Chủ tịch Hiệp hội “Hướng tới thành công” khuyên như thế.

Trong nhiều tôn giáo thường có mục hướng dẫn về vệ sinh cá nhân, một đứa bé 6-7 tuổi cần học điều đó, tự rửa ráy trước khi đi ngủ. Đó cũng là một cách dạy về sex rất cụ thể và hiệu quả vì cha mẹ sẽ giải thích tại sao phải làm điều đó.  

Cho con xem phim cũng phải rất thận trọng, phải biết nội dung có gì và tránh để những cảnh lộ liệu cho con trẻ nhìn thấy.

Hợp tác với nhà trường, nói chuyện với cô giáo nếu có con gái đang teen, cô có thể giúp nhiều hơn mẹ nếu mẹ gặp khó khăn trong trao đổi. Ai từng đọc truyện “Tiếng chim hót trong bụi mận gai” hẳn nhớ cha Ralph đã khéo léo nói thế nào giải thích cho cô bé Mecghi về lần thấy kinh đầu tiên.

Công nghệ và thách thức

Ngày nay, với sự phát triển của internet, mạng xã hội, thông tin không còn bị bưng bít như trước. Mọi chuyện cởi mở hơn, lớp trẻ tự tìm hiểu nên chuyện cười ra nước mắt ít hơn nhưng hậu quả do “cởi mở” quá sớm để lại cũng khôn lường như có thai ngoài ý muốn, mắc bệnh lây qua đường tình dục, HIV/AIDS.

Thống kê của Liên hiệp chống bắt nạt (Anti-bulling charity Ditch The Label) tại Anh quốc chỉ ra rằng, gần 40% thanh thiếu niên gửi ảnh khỏa thân của mình qua smartphone, và ¼ trong số đó đã được gửi đi tiếp mà không cần biết tác giả có đồng ý hay không. Để tránh việc này, cha mẹ phải biết về internet, mảng tối sáng của công nghệ và tránh cho con những hậu quả.

Ba bốn tuổi cha mẹ dùng hình ảnh con cò mang con đến như phương Tây và mẹ Việt thì nói con ra từ bụi rậm. 6-7 tuổi dạy gì cũng phải có liên kết để sau này cháu lớn lên hiểu được logic. Đã là tuổi teen cần đi thẳng vào vấn đề, tốt xấu, hay dở, không thể lảng tránh.

Nói “chuyện ấy” với con là thách thức lớn đối với người viết bài này vì con trai cao hơn bố dù mới 15 tuổi. Đi lại lừng lững, giọng ồm, dùng iPhone hay giấu diếm cái gì đó. Cậu em cũng 13 tuổi đang phổng phao. Nỗi lo không chỉ riêng cha hoặc mẹ. Hôm qua mẹ cháu dặn tôi, anh dạy con chuyện này, vì em là phụ nữ khó hơn nhiều khi dạy con trai.

Một việc tôi nhắc thường xuyên là con phải vệ sinh cá nhân trước khi đi ngủ, nếu để bẩn sẽ nguy hiểm.

Một việc khác cũng nhắc, không vào internet độc hại, mưa dầm thấm lâu, hy vọng một hôm nào đó các cháu sẽ hiểu ra.

Và tôi cũng định nói với cháu lớn rằng, hôn sẽ không có thai như thế hệ sinh ra ở thế kỷ trước, nhưng định quan hệ thì nhất định phải có bao cao su vì bố nó không muốn làm ông nội quá sớm.

Hiệu Minh