Bí thư Nghệ An: 'Cơ chế vượt trội mà đóng khung thì không thực hiện được'

Chiều 31/5, các Đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo nghị quyết của Quốc hội về thí điểm bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An.

Đại biểu Trần Đức Thuận (đoàn Nghệ An) cũng đồng tình với các chính sách đặc thù cho Nghệ An là cần thiết, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với Nghệ An.

Theo ông Thuận, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 36 xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá của cả nước, phát triển nhanh và bền vững; xây dựng cơ chế chính sách đặc thù cho phát triển Nghệ An.

“Sinh thời Bác Hồ cũng mong Nghệ An trở thành tỉnh khá của miền Bắc. Cho nên việc xây dựng cơ chế đặc thù phát triển Nghệ An cũng là thực hiện tâm nguyện của Bác Hồ, và căn cứ tình hình thực tế của tỉnh”, ông Thuận nhấn mạnh.

Theo đại biểu Trần Đức Thuận, Nghệ An có diện tích lớn nhất cả nước, dân số đứng thứ 4, tiềm năng có rất nhiều nhưng vì còn vướng mắc bất cập nên Nghệ An còn nhiều khó khăn.

Cho nên việc ban hành nghị quyết lần này là cần thiết với 14 cơ chế chính sách lớn trên 4 lĩnh vực, đã được Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng và được cơ quan thẩm tra ghi nhận có tính khả thi cao.

Tán thành với quy định phân quyền và giao nhiệm vụ cho tỉnh có tính chủ động là chủ trương đúng, đại biểu Trần Đức Thuận cho rằng, khoảng phân bổ thêm 50% vốn đầu tư công từ ngân sách Trung ương là rất cần thiết nhưng lại bổ sung ở giai đoạn 2026 – 2030, nên khi nghị quyết ban hành, địa phương tiếp xúc được cơ chế chính sách này thì “còn chờ lâu”. Trong khi tỉnh cần có nguồn lực ngay để thực hiện các mục tiêu đảm bảo lâu dài.

Ông Trần Đức Thuận cũng bày tỏ phấn khởi trước chính sách các tỉnh, thành trích ngân sách hỗ trợ cho Nam Đàn và các huyện phía Tây của tỉnh. Bởi đây là những huyện khó khăn nên có được chính sách này là rất hay.

“Trước đây tôi đã đề nghị “tỉnh giàu giúp cho tỉnh nghèo”, “huyện giàu giúp huyện nghèo”, “xã giàu giúp xã nghèo” thì nay có chính sách sẽ tạo cơ chế cho các tỉnh thành có điều kiện giúp các tỉnh nghèo. Giúp ở đây là có cơ chế chứ không phải đi làm từ thiện. Đây là cơ chế rất tốt”, ông Thuận nhấn mạnh.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Đức Thuận đề nghị, ngoài các huyện được đề cập trong nghị quyết, hiện Nghệ An còn nhiều nơi có tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Do đó, ban soạn thảo có thể nghiên cứu mở rộng cơ chế chính sách để các huyện nghèo được huy động nguồn đóng góp từ những địa phương khác. Thực tế có nhiều tỉnh sẵn sàng hỗ trợ để làm các công trình thiết yếu cho Nghệ An.

Cần thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải

Tán thành các chính sách đặc thù với Nghệ An là cần thiết, Bí thư Tỉnh ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng đề nghị bổ sung cho Nghệ An chính sách mới để tỉnh phát huy được lợi thế.

“Tôi đề nghị bổ sung vào dự thảo nghị quyết của Nghệ An thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế liên quan tín chỉ carbon”, Bí thư Tỉnh ủy Đà Nẵng nói.

Nội dung này đã được đề cập trong Nghị quyết 98 của TP.HCM và dự thảo Luật Thủ đô, dự thảo nghị quyết của Đà Nẵng cũng đề cập tới.

“Thực tế, các huyện miền Tây của Nghệ An có diện tích rừng rất lớn. Nếu chúng ta phát huy được việc này và cho phép quy định nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon được để lại cho tỉnh hưởng 100% thì sẽ có một nguồn lực rất lớn đầu tư, khuyến khích động viên bà con giữ rừng và phát triển rừng”, ông Nguyễn Văn Quảng phân tích.

Ông Nguyễn Văn Quảng cho rằng, nếu thí điểm thành công thì các địa phương khác, đặc biệt những tỉnh miền núi phía Bắc sẽ được hưởng cơ chế này, tạo ra một động lực rất lớn cho địa phương cũng như bà con trong việc trồng, giữ và phát triển rừng.

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Thái Thanh Quý cho biết, tỉnh tích cực cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chuẩn bị dự thảo nghị quyết từ đầu để thiết kế các chính sách đưa Nghệ An phát triển bứt phá đi lên.

Lúc đầu thiết kế có 27 chính sách nhưng sau khi xin ý kiến các bộ ngành vòng 2 còn 22 chính sách, vòng 3 còn 18 chính sách và cuối cùng còn 14 chính sách.

“Việc các tỉnh thành khác có nguồn lực hỗ trợ cho tỉnh Nghệ An thì Bộ Kế hoạch và Đầu tư vẫn đề nghị hỗ trợ các địa bàn miền Tây của tỉnh và huyện Nam Đàn trong khi chúng tôi đề nghị hỗ trợ cho toàn tỉnh”, ông kể.

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An dẫn chứng, như TP.HCM muốn hỗ trợ cho tỉnh một công trình lớn đặt ở thành phố Vinh thì sao? Nếu theo dự thảo nghị quyết đóng khung như thế thì không thực hiện được. “Việc này chúng tôi bảo vệ cũng rất khó khăn”, ông Thái Thanh Quý cho hay.

Ngoài ra, ông Quý cũng cho biết, ngay cả phân bổ vốn đầu tư công bổ sung tăng thêm 50%, tỉnh đề nghị 80% cũng không được. Với mức này thì mỗi năm Nghệ An được bổ sung khoảng 700 tỷ đồng trong khi địa bàn tỉnh rộng lớn và còn nhiều khó khăn.

Hơn nữa chính sách này chỉ thực hiện giai đoạn từ 2026 – 2030, còn hiện nay ngân sách đã phân bổ hết nên khi nghị quyết ban hành, tỉnh cũng không được thụ hưởng ngay từ bây giờ.

“Trong khi quan điểm của Nghị quyết 39 rất mạnh. Đó là xây dựng Nghệ Anh, trong đó có cả thành phố Vinh thành trung tâm của khu vực Bắc Trung bộ và một số lĩnh vực của cả nước. Trong giải pháp Nghị quyết 39 đưa ra có nêu rõ việc tập trung nguồn lực và có chính sách vượt trội để cụ thể hóa nghị quyết này”, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An chia sẻ.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thị Kim Thuý (đoàn Đà Nẵng) nêu thực tế, lâu nay chúng ta nhìn thấy rất rõ là các địa phương muốn phát triển đều phải "xé rào". Chính trình tự thủ tục hiện nay đôi khi làm mất cơ hội, nhất là trong lĩnh vực đầu tư.

“Một nhà luật học từng nói: Tôi cho bạn làm luật về nội dung còn tôi làm luật về hình thức thì tôi có thể đánh bại bạn bất cứ lúc nào. Chính quy trình thủ tục là cái vướng và cũng là cái làm chậm nhiều tiến độ của các dự án, công trình”, bà Thúy nói.

Nữ đại biểu thành phố Đà Nẵng bày tỏ nhất trí ý kiến về việc Quốc hội phải sớm có nghị quyết về lĩnh vực đất đai, đặc biệt tách dự án GPMB ra khỏi dự án đầu tư để triển khai cùng thời điểm với Luật Đất đai 2024.

“Rất nhiều địa phương đã kêu việc này, không phải chỉ ở kỳ họp này mà kêu từ trước tới giờ rồi. Tôi cho rằng nếu chúng ta quyết tâm thì vẫn làm được chứ không đổ cho cơ chế, suy cho cùng là do con người chứ không phải do cơ chế vì cơ chế cũng do con người làm ra”, bà Thúy phân tích.