Zeus là đứa con thứ 6 của Titan Kronos và Rhera. Với tư cách là chủ nhân của sấm sét, thần Zeus giữ lấy quyền cai quản Thượng Giới. Ông là người cai quản tối cao đối với số phận của cả thần linh lẫn người trần, là người sắp đặt mọi việc trên thế gian.

Zeus được mệnh danh là 'vua của các vị thần' trong thần thoại Hy Lạp

Thần Zeus được miêu tả là một người đàn ông da trắng cơ bắp, râu màu đen hoặc nâu, trông rất giống với cha mình là Kronos cũng như các anh em khác như Poseidon hay Hades. Ông là một trong 3 vị thần mạnh nhất cùng với Poseidon và Hades. Theo truyền thuyết Hy Lạp cổ, Zeus mạnh hơn tất cả các thần ngay cả khi sức mạnh của họ tập hợp lại nên các thần đều e ngại sức mạnh của ông và chẳng một ai muốn đối đầu trực tiếp với ông.

Một điều đáng tiếc là hầu hết những kỳ quan của thế giới cổ đại cho đến nay đều đã bị phá hủy hoặc lưu lạc theo thời gian (Ngoại trừ Đại Kim Tự tháp Giza ở Ai Cập).

Một trong những bản vẽ phác họa về tượng thần Zeus trên đỉnh Olympia

Trong số này, không thể không nhắc tới bức tượng mô tả thần Zeus trong tư thế ngôi trên đỉnh Olympia. Bức tượng cao 12.4m, rộng 6m, được tạo ra bởi nhà điêu khắc nổi tiếng người Hy Lạp, Philidias vào khoảng năm 435 trước Công nguyên.

Theo đó, ngai vàng mà thần Zeus ngồi được làm bằng gỗ tuyết tùng mạ vàng và khảm bằng ngà voi, đá quý và gỗ mun. Các tài liệu còn ghi chép lại là bên dưới chân tượng còn được rải nhiều đồng tiền cổ Hy Lạp và được đặt trên đế làm bằng đá cẩm thạch cao 1m.

Nhân vật chính, thần Zeus được Philidias tạo hình oai phong lẫm liệt với râu, tóc và áo choàng làm bằng vàng. Đầu thần Zeus trang điểm vòng hoa ôliu với khuôn mặt hiền từ, đôi mắt màu hồng tinh anh, nhìn thẳng, lông mày và lông mi đen, mũi dọc dừa, chòm râu rậm, đôi môi dày cương nghị.

Tay phải thần Zeus cầm một pho tượng Nike, vị thần chiến thắng và trong tay trái là một cây vương trượng bằng kim loại có chú đại bàng đậu trên, tượng trưng cho quyền lực tối cao của vị vua trong các vị thần. Chân thần đi dép vàng đặt trên một chiếc bàn trang trí những con sư tử vàng, đặt lên một ghế lớn.

Đây được cho là bức tượng lớn nhất trong thế giới cổ đại

Nửa trên của tượng được dát bằng ngà, vàng nhạt ngả về màu hồng phớt, tạo cho bức tượng thần Zeus một sức sống mãnh liệt. Nửa thân dưới của tượng phủ một 'tấm vải' bằng vàng dát mỏng, có chạm trổ càng làm tăng thêm vẻ uy nghiêm thần thánh và sự tráng lệ cho bức tượng thần Zeus mà Phidias đã tạo ra.

Đến năm 393 SCN, dưới thời La Mã, khi nhà vua phê chuẩn cho sự phát triển của đạo Cơ Đốc ở Hy Lạp, các cuộc thi đấu thể thao Olympic cũng bị lụi tàn. Sự sùng bái thần Zeus, vị thần bảo trợ cho hoạt động này, cũng dần dần đi vào quá khứ.

Năm 475 SCN, một trận hoả hoạn khủng khiếp đã tàn phá thành phố Olympia và tiêu huỷ bức tượng. Đáng tiếc rằng, tượng thần Zeus ở Olympia không hề có bản sao và tất cả những gì hậu thế biết được về tác phầm là qua các ghi chép thời cổ đại và bản vẽ phác thảo ở các đồng tiền xưa.

Trong khi, mọi dấu vết về bức tượng thần Zeus đã hoàn toàn biến mất thì ngày nay du khách vẫn có thể tìm thấy những tàn tích của Đền thờ thần Zeus trên đỉnh Olympia, nơi nó từng tọa lạc. Đền thờ được xây dựng khoảng quý II của thế kỷ thứ năm trước Công nguyên này là một trong những điểm đến không thể bỏ qua với ai yêu thích và quan tâm đến thần thoại Hy Lạp.

Bản vẽ phác thảo toàn cảnh đền thờ thần Zeus trên đỉnh Olympia của Wilhelm Lübke

Ngôi đền rộng khoảng 29m và dài 70m này không được xây dựng bằng đá cẩm thạch mà dùng loại đá vôi có sẵn ở địa phương thời bấy giờ. Sau đó, những người thợ đã dùng một lớp vữa bao bên ngoài để giả đá cẩm thạch.

Đây có lẽ là ngôi đền thờ thần Zeus nổi tiếng tiếp theo ở Hy Lạp. Nó bắt đầu được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên. Nhưng mãi hơn 600 năm sau mới được hoàn thành dưới triều đại của Hoàng đế La Mã Hadrian.

Những dấu tích còn sót lại của đền thờ thần Zeus ở thủ đô Athens của Hy Lạp

Đây là ngôi đền lớn nhất ở Hy Lạp và là nơi đặt một trong những bức tượng thờ lớn nhất thế giới cổ đại. Khoảng một thế kỷ sau khi được xây dựng xong (năm 267 SCN), ngôi đền đã bị tấn công và nhanh chóng rơi vào tình trạng hư hỏng.

Ngoài ra, còn có một số đền thờ thần Zeus khác được tìm thấy ở Hy Lạp cổ đại và ghi chép lại như đền thờ thần Zeus ở Dodona, ở Belos, Hypsistos, Salaminios hay Olba.