- Các bệnh truyền nhiễm thường gây ra bởi vi khuẩn, virus, nấm hay ký sinh trùng, chúng có những dấu hiệu bệnh khác nhau nhưng hầu hết là mang triệu chứng sốt và ớn lạnh.
Bệnh truyền nhiễm
Nguyên nhân gây bệnh truyền nhiễm
- Vi khuẩn: Những sinh vật gây ra các bệnh như viêm họng, nhiễm trùng đường tiết niệu và bệnh lao.
- Virus: Là nguyên nhân của vô số bệnh khác nhau, từ cảm lạnh thông thường đến AIDS.
- Nấm: Nhiều bệnh ngoài da, chẳng hạn như bàn chân do nấm. Nấm có thể lây nhiễm nhanh qua phổi hoặc hệ thần kinh.
- Ký sinh trùng: Sốt rét là do một ký sinh trùng rất nhỏ được truyền đi bằng muỗi cắn. Những loại ký sinh trùng khác có thể được truyền qua cho con người từ phân động vật.
Các bệnh truyền nhiễm là tất cả những gì gây ra bởi chất gây nhiễm trùng - chẳng hạn như vi khuẩn, virus, nấm hay ký sinh trùng.
Phương thức lan truyền
Truyền ngang
- Qua đường hô hấp: Sol khí bắn ra hoặc do hắt hơi.
- Qua đường tiêu hóa: Vi sinh vật từ phân vào cơ thể qua thức ăn, nước uống bị nhiễm.
- Qua tiếp xúc trực tiếp: Qua vết thương, quan hệ tình dục, qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt...
Truyền dọc: Là phương thức truyền từ mẹ sang con qua nhau thai, khi sinh nở hay qua sữa mẹ.
Các bệnh truyền nhiễm thường gặp
- Bệnh đường hô hấp:
Đối tượng: Các loại virus như SARS, H5N1, H1N1,… gây các bệnh viêm phổi, cảm lạnh, viêm đường hô hấp.
Con đường xâm nhập: Virus từ sol khí qua niêm mạc, mạch máu tới các cơ quan của đường hô hấp.
- Bệnh đường tiêu hóa: Quai bị, tiêu chảy, viêm gan,…
Con đường xâm nhập: Virus xâm nhập qua miệng và nhân lên trong mô bạch huyết và xâm nhập vào máu tới các cơ quan khác nhau của hệ tiêu hóa hoặc vào xoang ruột để theo phân ra ngoài.
- Bệnh đường thần kinh: Bệnh dại, viêm màng não, bại liệt...
Con đường xâm nhập: Virus xâm nhập vào cơ thể và vào máu hoặc dây thần kinh ngoại vi và hệ thần kinh trung ương.
- Bệnh lây qua đường sinh dục: Mụn cơm sinh dục, ung thư cổ tử cung,...
Con đường xâm nhập: Lây trực tiếp qua quan hệ tình dục.
- Bệnh da: Đậu mùa, mụn cơm, sởi...
Con đường xâm nhập: Virus xâm nhập vào cơ thể, máu và da hoặc lây trực tiếp qua tiếp xúc.
Miễn dịch
Miễn dịch là khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Miễn dịch được phân thành 2 loại là miễn dịch không đặc hiệu và miễn dịch đặc hiệu.
Miễn dịch không đặc hiệu
Miễn dịch không đặc hiệu là miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh.
Các hình thức miễn dịch không đặc hiệu:
- Da, niêm mạc chống vi sinh vật xâm nhập.
- Tuyến nhung mao chuyển động đẩy các vi sinh vật ra ngoài.
- Nước mắt có thể rửa trôi vi sinh vật ra khỏi cơ thể.
- Dịch axit của dạ dày sẽ phá hủy những vi sinh vật mẫn cảm axit, dịch mật phân hủy vỏ ngoài chứa lipit.
- Đại thực bào và bạch cầu trung tính tiêu diệt các vi sinh vật nhờ cơ chế thực bào.
- Đặc điểm: Miễn dịch không đặc hiệu không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc với các kháng nguyên.
Miễn dịch đặc hiệu
Miễn dịch đặc hiệu là miễn dịch xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập.
Miễn dịch thể dịch
Là miễn dịch sản xuất ra kháng thể nằm trong thể dịch như máu, sữa, dịch bạch huyết.
Kháng nguyên phản ứng đặc hiệu với kháng thể, khớp với nhau như ổ khóa - chìa khóa.
Kháng nguyên chỉ phản ứng với loại kháng thể mà nó kích thích tạo thành.
Miễn dịch tế bào
Là miễn dịch có sự tham gia của các tế bào T độc có nguồn gốc từ tuyến ức.
Khi tế bào T phát hiện tế bào khác bị nhiễm thì nó sẽ tiết ra protein độc làm tan tế bào nhiễm, khiến virus không thể nhân lên.
Miễn dịch tế bào có vai trò quan trọng đối với những bệnh do virus gây ra.
Phòng chống bệnh truyền nhiễm
- Sử dụng thuốc kháng sinh đúng liều lượng.
- Tiêm vắc xin.
- Kiểm soát những vật trung gian có nguy cơ lây truyền bệnh.
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân và cộng đồng.
Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch mà bạn cần biết.
Thành Luân (tổng hợp)
Biện pháp phòng bệnh truyền nhiễm hiệu quả
Các bệnh truyền nhiễm có thể phòng chống được bằng những biện pháp đơn giản sau đây.
Đối tượng phơi nhiễm HIV đâm trọng thương 3 công an
Đối tượng đang bị phơi nhiễm HIV bị dùng kéo đâm trọng thương 3 công an ở miền Tây.
Phơi nhiễm HIV khi cứu nạn xe khách: cả 36 người đều âm tính
Kết quả xét nghiệm cho thấy 36 người tham gia cứu hộ tai nạn xe khách tại Kon Tum bị phơi nhiễm HIV đều cho kết quả âm tính.
.svg){kind=icon}
