Bé gái 2 tuổi có đầu lớn hơn cơ thể được mổ gọt bớt đầu

Đầu to gấp đôi đứa trẻ bình thường

Các bác sĩ tại BV ĐH Montreal, Canada đã làm được điều phi thường khi tái tạo lại hoàn toàn hộp sọ cho một bé gái 2 tuổi có chiếc đầu to bất thường do chứng não úng thủy.

Cô bé giấu tên sinh ra trong một gia đình ở bắc Phi. Kể từ khi mang thai, qua siêu âm, cha mẹ đã biết con mình mắc chứng não úng thủy. Hộp sọ của thai nhi phát triển to bất thường, chất lỏng đang tích tụ dần trong não.

Bé gái với chiếc đầu lớn hơn cơ thể trước khi phẫu thuật

Khi thai nhi lớn hơn, bác sĩ cảnh báo, nếu cha mẹ quyết để bé chào đời, cô bé có thể gặp khó khăn khi ăn hoặc đi lại, bị tàn tật nghiêm trọng hoặc có thể chết ngay sau khi sinh.

Do hộp sọ lớn bất thường không thể sinh tự nhiên, bác sĩ chỉ định mổ lấy thai khi thai nhi mới được 34 tuần tuổi.

Tuy nhiên, trình độ y tế ở châu Phi không cho phép can thiệp nhiều hơn để giúp cô bé.

Tháng 5/2017, khi cô bé được 9 tháng tuổi, cha mẹ bé quyết định đánh cược, chuyển đến sinh sống tại Montreal mong tìm cơ hội chữa trị cho con gái.

Khi vừa đến BV Sainte-Justine thăm khám, ngay lập tức bác bác sĩ yêu cầu chuyển cô bé vào phòng cấp cứu.

Theo lời kể của bác sĩ Alexander Weil, bé gái có một cái đầu phình ra với đầy chất lỏng, da đầu giãn mỏng tới mức có thể nhìn thấy rõ các tĩnh mạch. Xương hộp sọ cũng bắt đầu bị giãn tách.

Do chiếc đầu to hơn cơ thể, cô bé chỉ có thể giơ tay, chân nhưng không thể lăn, bò hay ngồi dậy.

Với chu vi lên tới 76 cm, đầu của cô bé có kích thước gần gấp đôi đầu đứa trẻ bình thường bằng tuổi (trung bình 42 cm). 

Một phần mềm máy tính đặc biệt được sử dụng để tính toán chi tiết các mảnh ghép nối, tạo ra mô hình hộp sọ 3D

Chứng não úng thủy cô bé mắc phải là một khuyết tật thần kinh, gây tử vong phổ biến tại các nước kém phát triển. Ở các nước phát triển, căn bệnh này có thể can thiệp từ rất sớm.

Bệnh xảy ra khi dịch não không thể lưu thông trong 4 khoang quanh não, xương sọ sẽ căng cứng, kéo dài như quả bóng bay. Hộp sọ và đầu của bé đã tăng kích thước rất nhanh do 2 năm đầu đời là khoảng thời gian xương sọ và não phát triển nhanh nhất.

Hướng xử lý đầu tiên là đốt các cấu trúc sản sinh dịch tủy nhưng không có hiệu quả. Sau đó các bác sĩ đã đặt ống nhựa shunt vào đáy hộp sọ bé để hút dịch não. Về cơ bản, dịch não đã được điều tiết, nhưng kích thước đầu của bé vẫn rất to.

12 tiếng cân não

Bác sĩ Alexander Weil, Daniel Borsuk và Dominic Venne, những người trực tiếp chỉ định và thực hiện phẫu thuật cho bé, đã đưa ra một quyết định táo bạo là sẽ cắt nối xương sọ để thu nhỏ kích thước hộp sọ. Phương pháp này rất rủi ro, có nguy cơ chảy máu lớn, đột quỵ hoặc nhiễm trùng. Tuy nhiên, cha mẹ bé hoàn toàn đồng ý thử vận may.

Bác sĩ vẽ các mảnh cắt hộp sọ trên mô hình 3D trước khi vẽ trực tiếp lên đầu bệnh nhi

Bác sĩ sử dụng hình ảnh CT scan hộp sọ của em bé và tạo ra mô hình 3D. Các đường cắt và ghép được vẽ trên mô hình 3D, và một mô hình 3D khác, mô phỏng hộp sọ bé gái sau khi phẫu thuật cũng đã được chế tạo.

Sáng ngày 5/11/2018, ca phẫu thuật bắt đầu khi cô bé được 26 tháng tuổi. Bác sĩ bắt đầu rạch toàn bộ da đầu của bé, để lộ hộp so, sau đó dùng cưa cắt hộp sọ thành nhiều mảnh theo như tính toán trên mô hình.

Song song với quá trình này, bác sĩ tiến hành rút gần 3 lít dịch từ não, trong khi ở người bình thường chỉ có khoảng 150 ml. Lượng dịch rút ra được tính toán vừa đủ để không làm rách tĩnh mạch và chảy máu.

Ekip phẫu thuật cho bé gái

Từng mảnh hộp sọ được cắt rời sau đó được ghép nối khít với nhau

Đầu cô bé nhỏ dần sau phẫu thuật

Khi chất lỏng được rút đi, não bắt đầu co lại. Công đoạn đốt những mảnh thừa của màng não, cắt mô, khâu mô, lắp các mảnh hộp sọ nhỏ và gắn ốc vít được thực hiện tỉ mỉ, đầy chính xác. Sau 12 giờ đồng hồ, ca phẫu thuật thành công tốt đẹp.

Sau phẫu thuật, bé gái trải qua 24 giờ hôn mê. 1 tháng sau ca mổ, đầu bé gái đã nhỏ hơn đáng kể dù vẫn to hơn bình thường, các vết sẹo đã lành và gần như không nhìn thấy. Em đã có thể chơi và cười đùa với gia đình và người thân.

Bác sĩ cho biết, sau phẫu thuật, sẽ mất nhiều năm để đầu cô bé nhỏ dần về kích cỡ bình thường.

Như các bệnh nhi mắc não úng thủy khác, bé sẽ cần phục hồi chức năng và vật lý trị liệu để tăng cường cơ cổ. Ngoài ra, những nguy cơ biến chứng khác vẫn là một ẩn số. Nhưng nếu không có cuộc phẫu thuật này, có lẽ em sẽ không bao giờ ngồi dậy và đi được.

Minh Anh (Theo National Post, CTVNews)

Kỳ diệu: 2 thai nhi được phẫu thuật sửa đốt sống ngay trong bụng mẹ

Dù chưa sinh ra, 2 thai nhi bị nứt đốt sống đã được bác sĩ phẫu thuật ngay từ trong bụng mẹ, mở ra cơ hội mới cho hàng nghìn trẻ.