Bán lẻ trực tuyến khát nhân lực lãnh đạo

Thiếu nhân sự chất lượng cao

Tính trong khu vực Đông Nam Á, báo cáo xếp hạng 10 trang TMĐT có lượng truy cập cao nhất năm 2018 của iPrice cho thấy có một nửa số đó là các công ty hiện đang có mặt tại Việt Nam, gồm Lazada, Shopee, Tiki, Thế Giới Di Động và Sendo.

3 năm trở lại đây, chưa có báo cáo nêu cụ thể doanh số của các sàn TMĐT như Lazada, Tiki, Sendo, Adayroi… Tuy vậy, thị trường từ năm 2016 chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ về quy mô cũng như sự so kè quyết liệt của các sàn. Riêng năm 2018, tổng doanh thu TMĐT Việt Nam đạt 2,269 tỉ USD - tăng trưởng 29,4%, theo báo cáo của hãng nghiên cứu thị trường Statista.

Thực tế, lao động người Việt chiếm gần như tuyệt đối trong các công ty kinh doanh bán lẻ trực tuyến của Việt Nam hoặc của nước ngoài đặt tại Việt Nam, trừ một số vị trí lãnh đạo. Với lợi thế hiểu rõ tâm lý tiêu dùng của người Việt, nhất là khi hành vi tiêu dùng đóng một phần quan trọng trong chiến lược phát triển kinh doanh của doanh nghiệp (DN) TMĐT, người lao động Việt cơ bản được trọng dụng. Chẳng hạn với Shopee, ngoài Giám đốc Điều hành, toàn bộ nhân viên còn lại đều là người Việt Nam.

“Trừ vấn đề ngôn ngữ, nhân viên bản địa không hề thua kém nhân viên nước ngoài ở bất cứ khoản nào”, bà Tracey Đỗ chia sẻ.

Bà Tracey  Đỗ- giám đốc nhân sự Shopee cho biết nhân viên bản địa không hế thua kém nhân viên nước ngoài

Đáng lưu ý, dù lực lượng lao động đầu quân cho TMĐT ngày càng tăng nhưng “cơn khát” nhân sự lãnh đạo chất lượng cao vẫn chưa giải được. Theo bà Tracey Đỗ, các công ty công nghệ đòi hỏi đội ngũ lãnh đạo có kinh nghiệm làm việc tại nước ngoài hoặc tại các công ty đa quốc gia, nhanh nhạy nắm bắt xu hướng công nghệ mới cũng như đủ linh hoạt để lèo lái DN trước thay đổi diễn ra rất nhanh hằng ngày.

“Mặc dù loại hình kinh doanh trên nền tảng công nghệ mở ra ngày càng nhiều nhưng thực tế đội ngũ nhân lực lãnh đạo có thể làm việc trong ngành công nghệ vẫn chưa phát triển kịp theo nhu cầu nhân lực”, bà Tracey Đỗ nhận xét.

Nhiều công ty TMĐT hoặc kinh doanh dịch vụ trên nền tảng công nghệ phản ánh tuy trình độ của người lao động Việt Nam đang tiến bộ khá nhanh nhưng vẫn không dễ tìm được nhân lực quản lý chịu được áp lực cạnh tranh lâu dài.

Doanh nghiệp phải tự đào tạo

Báo cáo Toàn cảnh TMĐT Việt Nam 2019 do Hiệp hội TMĐT Việt Nam mới phát hành cho thấy nguồn nhân lực chất lượng cao về TMĐT vẫn là vấn đề khiến nhiều DN đau đầu. Bởi vì, đặc thù của TMĐT đòi hỏi lao động chuyên trách vừa có kiến thức về công nghệ vừa có hiểu biết về thương mại để nắm bắt kịp xu hướng mới. Trong khi đó, công tác đào tạo nhiều năm qua chủ yếu tách rời hai ngành công nghệ thông tin và thương mại. Tuy một số trường mới đây bắt đầu chú trọng chuyên ngành TMĐT, thậm chí còn “nhập khẩu” chương trình giảng dạy ở nước ngoài - như Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, nhưng với tốc độ tăng trưởng ngành ở mức 25-30% như hiện nay, đội ngũ lao động vẫn khó lòng đáp ứng.

Một trong các chính sách phát triển nguồn nhân lực được các công ty trong ngành lựa chọn là tự đào tạo. Shopee cho biết đã linh động tuyển dụng sinh viên mới ra trường và có niềm đam mê về TMĐT để đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho riêng mình.

Shopee cũng nhận hồ sơ ứng tuyển cho Global Leaders Program (Chương trình Nhà lãnh đạo Toàn cầu của Shopee) để tìm kiếm tài năng trẻ, huấn luyện theo tiêu chuẩn quốc tế, luân chuyển qua nhiều vị trí nhằm xây dựng đội ngũ lãnh đạo kế thừa. Tất cả các vị trí đều được tuyển chọn kỹ lưỡng qua nhiều vòng phỏng vấn. Kết quả, từ vài chục nhân viên vào đầu năm 2016, đến nay Shopee có hơn 700 nhân viên ở Hà Nội và TP HCM.

Global Leaders Program là chương trình tuyển dụng để tìm kiếm tài năng trẻ, huấn luyện theo tiêu chuẩn quốc tế của Shopee

Chuyên gia thương mại Vũ Vinh Phú cho biết bài học của các công ty TMĐT lớn như Alibaba, Amazon là có chính sách tự đào tạo nhân lực bài bản và toàn diện, từ kiến thức công nghệ thông tin đến giao hàng, truyền thông, chăm sóc khách hàng thân thiết... Ngoài ra, Việt Nam nên học tập chương trình tập huấn cho người lao động trong lĩnh vực TMĐT về văn hóa ứng xử, giao tiếp với khách hàng, xóa bỏ ấn tượng thiếu tin tưởng với việc mua hàng trên mạng của người tiêu dùng.

Doãn Phong