Ngày 2/8/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 924/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021-2025. Chuyển đổi số được xem là giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng nông thôn mới, triển khai một cách chủ động, linh hoạt với ba trụ cột: Phát triển chính quyền số; phát triển các chủ thể kinh tế số; phát triển xã hội số cho cộng đồng dân cư ở nông thôn.
Năm 2023, UBND tỉnh Bắc Giang cũng đã ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới thông minh trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2023 - 2025.
Kế hoạch nêu rõ: Đến năm 2025, toàn tỉnh phấn đấu tối thiểu 95% hồ sơ công việc cấp tỉnh, 85% hồ sơ cấp huyện, 60% hồ sơ cấp xã được xử lý trên môi trường mạng; tối thiểu 97% xã ứng dụng công nghệ thông tin; ít nhất 70% xã có hợp tác xã, 70% huyện có mô hình liên kết gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực; mỗi xã nông thôn mới kiểu mẫu phấn đấu có ít nhất 1 mô hình thôn đạt chuẩn nông thôn mới thông minh… Theo đó, nhiều giải pháp được đề ra để thực hiện mục tiêu này.
Trước tiên phải đẩy mạnh vận động, tuyên truyền mà nòng cốt thực hiện là tổ công nghệ số cộng đồng. Đến nay, 100% đơn vị cấp xã đều thành lập tổ công nghệ số cộng đồng. Đây là cánh tay nối dài của chính quyền địa phương giúp vận động, hướng dẫn người dân ứng dụng công nghệ vào cuộc sống như thanh toán không dùng tiền mặt, giải quyết thủ tục hành chính, khám chữa bệnh, cấp đổi thẻ bảo hiểm y tế, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm…
Thời gian qua, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Bắc Giang chủ động chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới và đã mang lại những kết quả ban đầu.
Điển hình như xã Hồng Giang, huyện Lục Ngạn. Sau khi về đích nông thôn mới nâng cao năm 2021, địa phương xác định chuyển đổi số là giải pháp đột phá để xây dựng trụ cột chính quyền, kinh tế, xã hội, hướng tới xây dựng xã nông thôn mới thông minh. Năm 2022, xã Hồng Giang bắt tay thực hiện mô hình xã điểm về chuyển đổi số theo hướng dẫn của Sở Khoa học và Công nghệ.
Về phát triển chính quyền số, cán bộ, công chức xã Hồng Giang được đào tạo trình độ tin học cơ bản, thường xuyên sử dụng thư điện tử, hệ thống điều hành, chữ ký số trong công việc. Từ đầu năm đến nay, Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của xã xử lý gần 400 hồ sơ trực tuyến. Công dân đến giải quyết thủ tục hành chính được cán bộ Bộ phận Một cửa hướng dẫn tận tình.
Trong phát triển kinh tế số, 150 hộ kinh doanh, bán lẻ và nhiều người dân trên địa bàn đã tham gia sàn thương mại điện tử cấp xã; 817 hộ cài đặt ứng dụng Viettel Money để thanh toán không dùng tiền mặt (đạt gần 32%); 1.065 hộ sử dụng tài khoản ngân hàng thanh toán tiền điện hằng tháng (đạt hơn 41% so với tổng số hộ). Hợp tác xã Nông nghiệp sản xuất và kinh doanh dịch vụ Hồng Xuân triển khai dán tem truy xuất nguồn gốc cho 5 sản phẩm OCOP của đơn vị là vải thiều, cam lòng vàng, cam ngọt, bưởi ngọt, bưởi da xanh.
Thời điểm này, thu nhập bình quân đầu người trong xã đạt 60 triệu đồng/người/năm (cao hơn giai đoạn 2020 - 2022 gần 10 triệu đồng); tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo giảm còn 2%. Hiện, Đảng ủy, UBND xã Hồng Giang tập trung nguồn lực chuyển đổi số cho thôn Chính và Kép 2B, tiến tới xây dựng xã nông thôn mới thông minh.
Đầu năm 2023, xã Quảng Minh, huyện Việt Yên được công nhận là xã nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên của tỉnh vì bảo đảm các tiêu chí: Thu nhập, có mô hình thôn thông minh, có ít nhất một lĩnh vực nổi trội là lĩnh vực an ninh trật tự.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số đã góp phần giúp địa phương hoàn thành các tiêu chí trên. Tiêu chí về an ninh trật tự, Công an xã thành lập nhóm Zalo bảo đảm an ninh trật tự với các thành viên nòng cốt trong tổ tự quản, tổ liên gia, đội dân phòng tham gia phòng cháy chữa cháy… 5/5 thôn đều có mô hình camera giám sát an ninh.
Nhờ chuyển đổi số cùng biện pháp tuần tra, đấu tranh, tuyên truyền, tình hình an ninh địa bàn được giữ vững, người dân yên tâm sinh sống, làm ăn. Cùng đó, mọi thủ tục hành chính ở lĩnh vực này đều được niêm yết công khai, gắn mã QR, giải quyết đúng quy định.
Công an xã phối hợp với Công an huyện tổ chức cấp định danh điện tử cho hơn 25% công dân thôn Khả Lý Thượng, góp phần đưa thôn trở thành thôn thông minh đầu tiên của tỉnh.
Tại huyện Tân Yên, xã Việt Lập lựa chọn thôn Đồng Sen để xây dựng thôn thông minh. Một trong các mục tiêu của địa phương là hỗ trợ Hợp tác xã Sản xuất và tiêu thụ sâm Nam núi Dành ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số trong sản xuất, quảng bá sản phẩm.
Các thành viên hợp tác xã được Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, Liên minh Hợp tác xã tỉnh và một doanh nghiệp về công nghệ hướng dẫn ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý, điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Sau khi ứng dụng phần mềm tiện ích, hợp tác xã chủ động trong cung cấp thông tin về sản phẩm lên hệ thống như diện tích, thời gian trồng, thời gian thu hoạch, quy trình chăm sóc… Đối tác, khách hàng chỉ cần quét mã QR là có thể truy xuất nguồn gốc, giá trị sản phẩm được nâng lên, thị trường cũng rộng mở hơn.
Để xây dựng nông thôn mới ngày càng đi vào thực chất, có chiều sâu, bền vững, hướng tới nông thôn mới thông minh, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh Bắc Giang sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, tư duy về chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới cho cấp ủy, chính quyền, cán bộ và nhân dân.