Bắc Giang là tỉnh miền núi với dân số hiện nay trên 2 triệu người, trong đó người dân tộc thiểu số chiếm trên 14% dân số toàn tỉnh, với khoảng 260.000 người. Các huyện có đông người dân tộc thiểu số sinh sống thành cộng đồng gồm: Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế và Lạng Giang.
Tỉnh có 45 thành phần dân tộc thiểu số, trong đó có 6 dân tộc thiểu số bản địa có dân số đông, sinh sống thành cộng đồng gồm: Nùng, Tày, Sán Dìu, Hoa, Sán Chay (bao gồm Cao Lan và Sán Chí), Dao chiếm 97,78%; còn lại 39 thành phần dân tộc thiểu số khác chiếm 2,22% dân số người dân tộc thiểu số.
Mới đây, Đề án Bảo tồn, phát huy tiếng dân tộc thiểu số vừa được Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang phê duyệt tại Quyết định số 1175/QĐ-UBND ngày 25/10/2023.
Theo đó, Đề án nghiên cứu bảo tồn, phát huy tiếng dân tộc thiểu số (ngôn ngữ - tiếng nói) của 6 thành phần dân tộc thiểu số chiếm số đông, sinh sống ổn định thành cộng đồng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang là: Nùng, Tày, Sán Dìu, Hoa, Sán Chay (Cao Lan, Sán Chí) và Dao; trọng tâm là 73 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tại các huyện: Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế và Lạng Giang.
Đề án đặt mục tiêu từ năm học 2024 - 2025 đến hết năm học 2029 - 2030, phấn đấu 100% các trường học vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tổ chức được lớp học tiếng dân tộc và duy trì thường xuyên việc dạy và học tiếng dân tộc. Đồng thời, triển khai thí điểm việc dạy và học tiếng dân tộc trong cộng đồng ở 73 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; mỗi xã chọn 01 thôn/bản để làm điểm và rút kinh nghiệm cho triển khai những năm sau.
Từ năm 2026 đến năm 2030, hằng năm tổ chức lớp học tiếng dân tộc và duy trì thường xuyên việc dạy và học tiếng dân tộc trong cộng đồng. Phấn đấu đến hết năm 2030, 100% số thôn/bản (539 thôn/bản) vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tổ chức được các lớp học tiếng dân tộc và duy trì thường xuyên việc dạy và học tiếng dân tộc trong cộng đồng.
Đến hết năm 2030 các huyện Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế, mỗi huyện có từ 2 - 3 thôn/bản có đội văn nghệ biểu diễn bằng tiếng dân tộc phục vụ cho du khách tại các điểm du lịch cộng đồng.
Nhằm đạt được mục tiêu trên, Đề án đề ra các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện như: Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền cơ sở và người dân về sự cần thiết phải bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các dân tộc thiểu số. Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các hoạt động bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các dân tộc thiểu số.
Xây dựng tài liệu truyền dạy tiếng dân tộc của tỉnh Bắc Giang để tổ chức truyền dạy trong các trường học vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và cộng đồng. Thực hiện tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho lực lượng truyền dạy tiếng dân tộc thiểu số. Thực hiện truyền dạy tiếng dân tộc thiểu số trong cộng đồng và các trường học. Ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong truyền dạy tiếng dân tộc.