5 đặc sản nhất định bạn phải thử khi về đất Tổ

Không chỉ là mảnh đất Tổ linh thiêng của cội nguồn dân tộc mà Phú Thọ còn là nơi có nhiều đặc sản hấp dẫn khiến bạn ăn rồi sẽ nhớ mãi.

Là một tỉnh thuộc khu vực trung du miền núi phía Bắc nên Phú Thọ có rất nhiều phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ với những hang động kì bí, những thác nước thơ mộng, những con suối, ao, đầm rải rác khắp núi rừng. Không chỉ thế, Phú Thọ còn là nơi sản sinh ra những loại đặc sản thơm ngon, ai đã nếm thử một lần đều bâng khuâng nhớ mãi.

Thịt chua

Thịt chua là món ăn gốc của người Mường trên mảnh đất huyện Thanh Sơn, Phú Thọ nhưng có hương vị đặc biệt được ưa thích nên thịt chua đã lan truyền sang nhiều vùng khác trong tỉnh, khiến món ăn ngày càng nổi tiếng và trở thành một thứ đặc sản quà tặng đặc sắc nơi đây.

Thịt chua có cách làm khá đơn giản nhưng để có một lọ thịt chua hấp dẫn và đạt yêu cầu lại là cả một nghệ thuật, và nó thể hiện qua sự chọn lọc kỹ càng để có các nguyên liệu tốt nhất cũng như quy trình thực hiện chính xác. Bởi thế, dù nhiều nơi cũng có món thịt chua nhưng chỉ ở Thanh Sơn – Phú Thọ người ta mới tìm được thứ hương vị mà mình thích nhất.

Thịt chua là món ăn gốc của người Mường trên mảnh đất huyện Thanh Sơn, Phú Thọ nhưng có hương vị đặc biệt được ưa thích nên thịt chua đã lan truyền sang nhiều vùng khác trong tỉnh, khiến món ăn ngày càng nổi tiếng và trở thành một thứ đặc sản quà tặng đặc sắc nơi đây (Ảnh: Internet)

Bí quyết tạo nên thành công cho món thịt chua chính là ở khâu rang thính. Thính rang phải đảm bảo yêu cầu chín kỹ, dậy thơm, vàng và không được để cháy. Trước đây, sau khi được trộn đều với thính, thịt được cho vào ống bương, ống tre để chứa đựng. Nhưng hiện nay để tiện sử dụng và vận chuyển cũng như bảo quản người sản chuyển sang dùng lọ nhựa.

Lá ổi sẽ được lót dưới cùng của lọ rồi lèn thật chặt thịt vào trong. Sau đó lại thêm một vài lá ổi ở bên trên thịt. Lá ổi giúp cho thịt chua thơm hơn rất nhiều. Để nén chặt thịt bên trên, người ta gài chéo hai que tre. Trước đây, thịt chua để được ít ngày nhưng hiện tại, người dân đã áp ụng công nghệ hút chân không khi đóng hộp, cho nên thịt chua có thể để được cả trong tủ lạnh.

Thịt chua ăn ngon nhất khi thưởng thức cùng với lá ổi, lá sung, đinh lăng, lá mơ tam thể, lộc vừng, nhội, rau thơm… Chỉ cần cho một miếng thịt chua thơm phức vào những chiếc lá này cuộn lại, chấm với tương ớt cay cay rồi thả vào miệng nhai chậm rãi. Đơn giản bấy nhiêu thôi mà thực khách có thể thưởng thức được bao nhiêu hương vị chua, ngọt của thịt, thơm của gia vị, và cả sức sáng tạo tài tình trong ẩm thực của con người.

Thịt chua vô cùng thích hợp để làm quà tặng, gửi đi xa hay trong bất cứ bữa ăn hoặc trên bàn nhậu nào của người Việt. Chỉ cần một lọ thịt chua, bạn đã có một đĩa đầy ắp hương vị thơm ngon của núi, của rừng.

Nếu một lần đến mảnh đất trung du mưa nắng thuận hòa này nhất định bạn phải nếm thử món thịt chua, và có lẽ sự hấp dẫn của thứ thịt là này chính là sợi dây níu bao lữ khách, đi rồi vẫn muốn trở lại đầy luyến tiếc.

Bánh tai

Đến Phú Thọ, hẳn bạn sẽ được nghe nhiều đến món bánh tai nổi tiếng và tò mò, chẳng biết bánh tai có hương vị như thế nào. Và khi được thưởng thức rồi bạn sẽ thấy, bánh tai là món quà vặt đáng thử khi đến mảnh đất trung du này.

Nếu tìm xuất xứ của bánh, có lẽ chẳng ai còn rõ, bánh tai xuất hiện từ khi nào, chỉ biết rằng, bánh tai trước kia được gọi là bánh trai vì bánh được nặn theo hình con trai, sau đó được gọi tắt là bánh tai. Bánh được làm vẫn những nguyên liệu đó nhưng dài hơn và nặng hơn.

Theo người dân khu vực thị xã Phú Thọ, để làm được chiếc bánh chuẩn thì trước tiên là phải chọn được loại gạo tẻ ngon, trắng, dẻo. Đây là khâu quan trọng quyết định đến chất lượng của chiếc bánh tai. Xong rồi đến kỹ thuật làm bánh, nhân bánh. Qua những bàn tay nhào nặn, những bí quyết gia truyền riêng, những chiếc bánh tai được hấp nóng hổi đã ra lò thơm mùi bột quyện trong mùi thịt, hành vô cùng hấp dẫn.

Qua những bàn tay nhào nặn, những bí quyết gia truyền riêng, những chiếc bánh tai được hấp nóng hổi đã ra lò thơm mùi bột quyện trong mùi thịt, hành vô cùng hấp dẫn (Ảnh: Internet)

Ở nơi đây, bánh tai là thứ quà sáng rất đặc biệt bởi nó dễ ăn, lại lành tính. Khi ăn, phải nếm chậm rãi, cắn từng miếng nhỏ mới có thể cảm nhận hết được hương vị trong từng miếng bánh. Thưởng thức xong rồi mà mùi thơm của bánh vẫn còn phảng phất đâu đây mãi chẳng rời.

Cọ ỏm, cơm nắm lá cọ, tằm cọ

Người ta chỉ biết đến cây cọ mà ít biết rằng, trái cọ cũng là một thứ quà ngon và là đặc sản của mảnh đất này, thứ quả mang vị bùi, chát được lắng đọng qua mưa và nắng gió trung du.

Quả cọ được hái về rửa sạch rồi đem ỏm. Khi ỏm cọ phải chú ý thời gian cho phù hợp với độ sôi của nước, nếu không khéo cọ sẽ bị tóp lại, cứng chát không ăn được. Thế nên ỏm được một mẻ cọ ngon là phải khéo léo, kì công.

Để ỏm được một mẻ cọ ngon cần canh nước sôi thật chuẩn không cọ sẽ cứng, chát không ăn được (Ảnh: Internet)

Quả cọ khi đã ỏm có màu nâu sậm, lúc ỏm xong dầu cọ nổi như váng mỡ bám quanh nồi, bóp vào mà quả thấy mềm, cho màu vàng ươm là ngon nhất. Người ăn cọ sành là người biết chọn cho mình những quả cọ tròn, cùi dầy có màu vàng như mật ong, khi nhấm nháp còn thấy bùi, ngọt béo ngậy, thơm đặc, dẻo dính ở răng thì đó chính là loài cọ nếp quý. Cọ ỏm chấm với nước mắm là ngon nhất thế nhưng tùy thuộc khẩu vị từng người có thể thay bằng bột canh hay tương ớt, muối lạc, muối vừng…

Ngoài cọ ỏm, người ta còn làm dưa cọ muối, xôi cọ. Thậm chí là cơm nắm với lá cọ, tằm cọ nướng… Dù là món ăn gì đi nữa thì cây cọ vẫn luôn mang cái hồn và thần thái của người người vùng đất trung du này.

Rau sắn

Nhiều người không biết rằng, rau của cây sắn tưởng chừng bỏ đi lại trở thành một món ăn đặc sản ở vùng đất Phú Thọ.

Để chế biến thành các món khác nhau, trước tiên rau sắn được hái về đem muối chua giống như bạn làm dưa cải vậy nhưng công đoạn có sự khác biệt. Những búp sắn non mập mạp còn nguyên lớp phấn mịn phía đầu chồi, hái về ngâm qua nước cho bớt nhựa rồi được vò nát. Người vò phải khéo léo làm sao cho lá sắn mềm, đều nguyên búp chứ không vụn thành từng đoạn.

Sau khi vò xong, trộn lá sắn với chút muối cho thêm vị đậm đà. Cách này cũng giúp cho rau sắn nhanh chua hơn và để lâu ngày không bị hỏng, bị váng. Bởi vậy khi thêm muối cũng phải lựa sao cho rau không quá mặn mà khó nấu, cũng không quá nhạt để nổi váng, rau dễ bị hỏng. Rau sắn sau khi đã trộn muối đem cho vào vại hoặc bình, để 4 đến 5 ngày ủ chua. Rau sắn muối có màu vàng đều, dậy mùi thơm hấp dẫn và tưởng chừng như dù có thưởng thức bất cứ món ngon nào cũng không thể quên hương vị món dưa sắn.

Dưa rau sắn có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon và hấp dẫn (Ảnh: Internet)

Từ thứ dưa rau sắn muối chua này, người ta có thể xào, nấu canh cá, làm nộm (gỏi), kho cá… Mỗi món ăn mang một hương vị thân thương của gia đình, của tình yêu quê hương của những người con xa quê khi nhớ về. Bao thực khách đến đây, dù sang trọng hay bình dân cũng đều bị thứ hương dưa sắn quyến rũ. Những bát canh cứ đầy lại vơi, những món xào chỉ hết trong nháy mắt… thật thích thú biết bao.

Bưởi Đoan Hùng

So với các loại bưởi nối tiếng khác trong cả nước như bưởi Da xanh, bưởi Năm Roi, bưởi Diễn thì bưởi Đoan Hùng có chút khác biệt. Bưởi có quả hình cầu dẹt, quả chưa đầy 1 kg, chín màu vàng sáng, vỏ hơi héo, cùi mỏng, múi ráo, tôm mọng nước, màu trắng ngà, đặc trưng bởi hương vị thơm, ngon, ngọt, mát.

Giống bưởi ở đây còn quý ở chỗ, có thể bảo quản được vài tháng đến nửa năm, khi bổ ra, ăn vẫn ngọt, ngon như thường. Ngoài kỹ thuật trồng ra, có lẽ, bưởi Đoan Hùng còn ngon và nổi tiếng nhờ thiên nhiên ưu đãi, nằm trên khu vực ngã ba sông của con sông Lô và sông Chảy, quanh năm phù sa bồi đắp. Cùng những chất đất đặc biệt ở các khu vườn này. Chính vì thế, dù ai đó có cố gắng xin giống bưởi này về trồng thì hương vị cũng vẫn thua xa vài bậc.

Bưởi Đoan Hùng quý ở chỗ, có thể bảo quản được vài tháng đến nửa năm, khi bổ ra, ăn vẫn ngọt, ngon như thường (Ảnh: Internet)

Ở Đoan Hùng, bưởi của xã Chí Đám và Bằng Luân là ngon nhất. Chỉ một lần nếm miếng bưởi với tép bưởi trắng, mềm mọng nước và ngọt lịm, thơm ngây ngất khiến ta tưởng chừng như vị bưởi như đang tan vào tận ruột gan, da thịt.

Ngoài ra, ở Phú Thọ còn nổi tiếng với nhiều đặc sản khác như chè, trám đen, trám trắng, cá Anh Vũ, cá Lăng, rêu đá Thanh Sơn... Nếu có dịp qua đây, bạn hãy ghé thăm, tìm và thưởng thức nhé