TAND huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận đã quyết định trả hồ sơ vụ án “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” do các cựu cán bộ xã Mỹ Sơn và nguyên cán bộ đo đạc bản đồ Trung tâm kỹ thuật Tài nguyên Môi trường tỉnh Ninh Thuận thực hiện.

Theo hồ sơ vụ án, bị cáo Nguyễn Thành Đô (nguyên cán bộ đo đạc bản đồ Trung tâm kỹ thuật Tài nguyên Môi trường tỉnh Ninh Thuận) được giao nhiệm vụ đo vẽ Bản đồ địa chính, địa điểm thực hiện dự án Nhà máy mặt trời Mỹ Sơn (xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận).

Cuối tháng 3/2017, Đô thực hiện quy trình đo vẽ bản đồ và lập hồ sơ theo đúng quy định, được Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Ninh Thuận phê duyệt, sau đó chuyển giao lại cho chủ dự án và các cơ quan, tổ chức có liên quan để thực hiện quy trình thu hồi đất giải phóng mặt bằng.

Các bị cáo tại tòa

Đến cuối tháng 9/2017,  Đinh Hữu Sỹ (nguyên Chủ tịch UBND xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn) đã phân công Phạm Đức Hạnh (nguyên cán bộ địa chính xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn) phối hợp với Trung tâm quỹ đất huyện Ninh Sơn tiến hành kiểm kê tài sản, diện tích đất thu hồi.

Tuy nhiên, khi kiểm kê phát hiện diện tích đất tại thực địa có sai khác với Bản đồ địa chính do 8 hộ dân có đất trong vùng dự án tự ý cày phá, bao chiếm, trồng cây trên một phần diên tích hơn 149ha thuộc UBND xã Mỹ Sơn quản lý.

Cùng lúc đó, 8 hộ dân này cũng khiếu nại việc chưa đo hết diện tích đất của họ nên tháng 10/2017, Trung tâm kỹ thuật Tài nguyên Môi trường tỉnh Ninh Thuận đã phân công Đô tiến hành đo lại đất cho các hộ dân khiếu nại.

Sau khi tiến hành đo đạc, 8 hộ dân này được đo thêm hơn 82 ngàn m2. Sau đó, Hạnh lập danh sách chủ sử dụng đất thu hồi dự án rồi báo cáo trong cuộc họp Hội đồng tư vấn đất đai xã Mỹ Sơn. Tuy nhiên, Hạnh không báo cáo về trường hợp 8 hộ dân được đo thêm này nên Hội đồng tư vấn không hay biết.

Tiếp đó, Hạnh soạn thảo và tư vấn cho Sỹ ký các văn bản, báo cáo xác nhận nguồn gốc đất, diện tích đất của các hộ gia đình, cá nhân lấn chiếm, canh tác từ năm 2010 đến năm 2013.

Các hộ dân có đất canh tác nằm trong dự án bị thu hồi không đủ điều kiện được bồi thường về đất nhưng được xem xét hỗ trợ. 8 hộ dân được đo thêm đất sau đó đã nhận hỗ trợ về đất và hoa màu.

Theo quy kết của VKS, tổng số tiền thiệt hại là hơn 431 triệu đồng. Phiên sơ thẩm lần 1, TAND huyện Ninh Sơ đã tuyên phạt bị cáo Hạnh 30 tháng tù, Đô 27 tháng và Sỹ 18 tháng. Cả 3 được hưởng án treo.

Sau phiên sơ thẩm, VKSND huyện Ninh Sơn đã kháng nghị, đề nghị thay đổi tội danh của Đô từ “Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất” sang tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Đồng thời, không cho 3 bị cáo hưởng án treo.

Các bị cáo cũng kháng cáo kêu oan.

Tại phiên phúc thẩm lần 1 và phiên tòa lần này, UBND huyện Ninh Sơn và UBND tỉnh Ninh Thuận đều khẳng định các bị cáo không gây thiệt hại cho Nhà nước vì nguồn vốn chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất là của doanh nghiệp. 

Phía doanh nghiệp cũng khẳng định mình không phải là bị hại, số tiền hơn 431 triệu đồng là để chi trả bồi thường cho các hộ dân, nếu có dư ra cũng không đòi lại.

Sau nhiều tháng  xét xử rồi tạm hoãn phiên tòa, xét thấy vụ án phát sinh nhiều tình tiết mới nên  HĐXX đã quyết định trả hồ sơ, đề nghị điều tra bổ sung.

Theo HĐXX, quá trình điều tra bổ sung cần xác định bị hại của vụ án, xác định chính xác tư cách tham gia tố tụng của bị hại.

Đồng thời cần phải xác định hành vi phạm tội của 3 bị cáo có thỏa mãn tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” hay không?

UBND huyện Ninh Sơn và UBND tỉnh Ninh Thuận đều khẳng định không phải là bị hại, không thiệt hại, vì vậy cần phải xác định có thiệt hại hay không, thiệt hại bao nhiêu? Nếu các công ty cho rằng không thiệt hại thì phải làm rõ lý do.

HĐXX cũng thấy rằng, VKS chỉ truy tố các bị cáo mà chưa xem xét trách nhiệm hình sự những người có trách nhiệm trong việc xét duyệt, kiểm đếm tài sản, thẩm định hồ sơ thu hồi, bồi thường là có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm. Vì vậy, cần phải làm rõ vai trò, trách nhiệm của các cá nhân này mới giải quyết được vụ án.