11 di sản tuyệt vời có nguy cơ biến mất mãi mãi

1. Vườn quốc gia Everglades - Hợp chủng quốc Hoa Kỳ

Vườn quốc gia Everglades.

Vườn cận nhiệt đới Everglades nằm ở Florida, là khu vực hoang dã lớn nhất của Bắc Mỹ, nơi một loạt các hệ sinh thái dưới nước và trên cạn có hơn 20 loài quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng và bị đe dọa. Florida báo đốm, rùa da và bờm ngựa là một vài trong số những động vật nổi tiếng nhất mà ‘Glades’ bảo vệ, và đó là nơi duy nhất trên thế giới có cá sấu Mỹ và cá sấu Bắc Mỹ cùng tồn tại.

Vườn quốc gia rộng 1,5 triệu mẫu Anh cũng chứa cả cộng đồng rừng ngập mặn lớn nhất và thảo nguyên cỏ, rất quan trọng cho động vật sinh sản và di cư. Các mối đe dọa đối với khu vực bảo tồn này bao gồm phát triển đô thị, săn bắn và ngộ độc thủy ngân...

2. Khu khảo cổ Chan Chan - Peru

Khu khảo cổ Chan Chan - Peru

Nằm trên bờ biển phía bắc Thái Bình Dương của Peru, Chan Chan là thủ đô của người Chima thời tiền Inca- những người từ cát đã xây dựng thành phố lớn nhất ở Mỹ thời tiền Columbus. Thành phố được chia thành chín thành tự trị. Khoảng 2,3 dặm vuông còn sót lại của một khu vực rộng lớn trước đây. Đường sá, đền thờ, cánh đồng nông nghiệp và một số đường băng khổng lồ vẫn còn đó, nhưng các mối đe dọa bao gồm khí hậu, đặc biệt là các tác động ngày càng biến động của El Niño trên các cấu trúc đất.

Các hoạt động canh tác bất hợp pháp ở thung lũng sông gần đó cũng làm tổn hại đến sự bảo vệ của địa điểm này. Tuy nhiên, với sự cộng tác của Bộ Văn hóa Peru và nhiều chuyên gia, UNESCO đã giúp khôi phục và bảo tồn phần lớn thành phố. 

3. Rừng mưa nhiệt đới Atsinanana - Madagascar

Rừng mưa nhiệt đới Atsinanana - Madagascar

6 công viên quốc gia tạo thành địa điểm di sản đang nguy cấp này nằm dọc theo phía đông của đảo Madagascar. Trong 80 triệu năm qua, khi Madagascar tách khỏi châu Phi, thực vật và động vật đã tiến hóa trong sự cô lập, và bây giờ, khoảng 85% động vật và thực vật trên Madagascar không còn tồn tại. Động vật linh trưởng đặc biệt bị đe dọa, đặc biệt là vượn cáo. Các chính sách quản lý giảm thiểu các mối đe dọa đối với đa dạng sinh học, như nông nghiệp, khai thác đá quý, săn bắn, săn trộm thú rừng và khai thác gỗ cứng quý hiếm.

Các cơ quan quản lý của UNESCO và Madagascar tìm cách mở rộng các công viên trong khi duy trì các hành lang động vật hoang dã giữa chúng.

4. Thành phố Potosí - Bôlivia

Thành phố Potosí - Bôlivia

Thành phố Potosí của Bôlivia vào cuối thế kỷ XV là khu công nghiệp lớn nhất thế giới. Ở độ cao 13.000 feet, ban đầu Potosí là một ngôi làng nhỏ bé của Andean, cho đến khi Pizarro xuất hiện vào năm 1572 và phát hiện ra các mỏ bạc lớn nhất ở châu Mỹ. Potosí trở thành nơi xuất khẩu chính kim loại quý sang Tây Ban Nha, và sau đó người Tây Ban Nha bắt đầu xây dựng kiến trúc và nghệ thuật baroque trong khu vực. Ngày nay, các mỏ, cơ sở hạ tầng liên quan đến khai thác, nhà thờ kiểu Tây Ban Nha và phong cảnh núi non tuyệt đẹp vẫn còn.

Tuy nhiên, công nghệ khai thác thời đó đã khiến các ngọn núi không ổn định về mặt địa chất, và do đó, thành phố, cuộc sống của con người và hệ sinh thái bị đe dọa. UNESCO kêu gọi hành động khẩn cấp để củng cố chống lại sự suy thoái. 

5. Khu bảo tồn động vật hoang dã Okapi - Cộng hòa Dân chủ Congo

Okapis trông giống như những con ngựa vằn, nhưng thực ra chúng là một loài hươu rừng cao cổ - và là một trong những động vật có vú sớm nhất của hành tinh. Chúng là loài đặc hữu của khu vực phía đông của Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC), và chung sống hòa bình với 7.000 con tinh tinh, voi rừng, và chevrotain quý hiếm. 

Khu bảo tồn động vật hoang dã Okapi - Cộng hòa Dân chủ Congo

Khu bảo tồn Okapis hoang dã chiếm khoảng 20 % của rừng Ituri. Bảo vệ khu rừng này là điều bắt buộc đối với sự thịnh vượng của những người lùn Efe và Mbuti, những người sống dựa vào rừng để sinh sống. Tất cả các hoạt động săn bắn bên ngoài đều bị cấm (săn bắn bản địa là được phép) nhưng vẫn là mối đe dọa đối với hệ sinh thái. 

6. Trung tâm Vienna - Áo

Trung tâm Vienna - Áo

Người ta có thể không nghĩ rằng một thành phố như Vienna - được biết đến với văn hóa âm nhạc, kiến trúc và những quán cà phê tuyệt vời - sẽ nằm trong danh sách các di sản thế giới đang bị đe dọa. Các kế hoạch phát triển đô thị đang ở mức cao để tạo ra một vùng đệm bảo vệ thành phố khỏi tàn phá bởi giao thông. UNESCO và nhiều cơ quan bảo vệ khác cũng tìm cách cải thiện điều kiện môi trường. 

7. Di sản rừng mưa nhiệt đới Sumatra - Indonesia

Di sản rừng mưa nhiệt đới Sumatra - Indonesia

Ba vườn quốc gia rộng gần 9.600 dặm vuông bao gồm các rừng mưa nhiệt đới Sumatra là nơi cư trú của hơn 10.700 loài thực vật và động vật. Nhiều loài trong số những sinh vật sống ở vùng khác trên thế giới. Loài đười ươi hiền lành, cực kỳ nguy cấp có lẽ là loài đặc hữu được biết đến nhiều nhất. Khu vực di sản này nhận được sự bảo vệ cao nhất của chính phủ Indonesia cũng như sự hỗ trợ của UNESCO. Tuy nhiên, khai thác gỗ, chặt phá rừng và sự xâm lấn con người tiếp tục đe dọa đa dạng sinh học và cảnh quan của công viên. Liên Hợp Quốc khuyến nghị nên kiểm soát chặt chẽ hơn đối với nạn săn trộm và các hành vi bất hợp pháp khác, cũng như quản lý các loài xâm lấn.

8. Địa điểm nghệ thuật trên đá của Tadrart Acacus - Libya

Địa điểm nghệ thuật trên đá của Tadrart Acacus - Libya.

Khu vực di sản này là một phòng trưng bày nghệ thuật tiền sử thực sự với các nghệ sĩ tạo ra hàng ngàn chữ tượng hình bắt đầu từ 14.000 năm trước và tiếp tục trong 12.000 năm. Các bằng chứng cho thấy lối sống thay đổi của người dân Sahara, cũng như các loài thực vật và động vật. Tadrart Acacus cũng là nơi có bằng chứng sớm nhất về sữa trên gốm sứ. Nạn cướp bóc, phá hoại và phát triển đô thị là những mối đe dọa lớn mà di sản phải đối mặt.

9. Vườn cổ Tô Châu - Trung Quốc

Vườn cổ Tô Châu - Trung Quốc

Các khu vườn lịch sử của Trung Quốc được biết đến với sự tích hợp tuyệt đẹp của các yếu tố tự nhiên như nước, đá và các con đường để phản ánh các giá trị văn hóa và trí tuệ của các triều đại. Các thế hệ của những người làm vườn ở tỉnh Giang Tô đã duy trì cảnh quan thực vật trong 8.000 năm qua. Có hơn 60 khu vườn lâu đời nhất vẫn còn tồn tại. 

10. Cảnh quan văn hóa và di tích khảo cổ của thung lũng Bamiyan - Afghanistan

Cảnh quan văn hóa và di tích khảo cổ của thung lũng Bamiyan - Afghanistan

Bamiyan trở nên nổi tiếng vào năm 2001 khi Taliban phá hủy hai bức tượng Phật khổng lồ trên vách đá. Các lỗ hổng nơi các bức tượng đã nhắc nhở du khách về  những hành động tàn phá. Tuy nhiên, tám địa điểm được công nhận trên khắp Thung lũng vẫn còn nhiều kiệt tác văn hóa của nhân loại. Tượng đài tôn giáo, tu viện và nghệ thuật tượng đài từ thế kỷ thứ nhất đến thế kỷ 13. 

11. Thị trấn tiền gốc Tây Ban Nha Uxmal - Mexico

Thị trấn tiền gốc Tây Ban Nha Uxmal - Mexico

Vào thời kỳ đỉnh cao, đầu thế kỷ XIV, thành phố Uxmal rộng lớn ở Yucatan, Mexico, là nơi sinh sống của khoảng 25.000 người Maya. Họ đã xây dựng những ngôi đền như Kim tự tháp cao tới 12 tầng, sử dụng ba phong cách kiến trúc Mesoamerican riêng biệt. Đền thờ của Thống đốc có bức tranh khảm dài nhất về quê hương Maya - dài 320 feet. UNESCO chỉ ra rằng địa điểm Maya đặc biệt này đại diện cho đỉnh cao của nghệ thuật, kiến trúc Maya muộn và tiết lộ nhiều về nền kinh tế, biểu tượng và sự hiểu biết của Maya về thiên văn học.

Trong một thời gian dài, Uxmal rất khó có thể bảo vệ khỏi sự xâm lấn và hoạt động của con người, khai thác du lịch có thể làm cạn kiệt tài nguyên môi trường và dẫn đến phá hoại và suy thoái địa điểm.

Tình Lê